Chi-squar= 6 .42 , df=1 , P-value= 0.01127 , RMSEA= 0.183
در جواب سؤال پژوهشی ” آیا مسیر علی اندازه گیری شده با مدل نظری برازش دارد؟ “
با توجه به مقدار خطای برآورد که بزرگتر از ۰۶/۰ است و نیز با توجه به نسبت ^۲c به df از مقدار ۵ بزرگتر است بنابراین با داده های موجود، مدل اندازه گیری شده با مدل نظری برازش مطلوب ندارد.

-بنابراین پاسخ سؤال فوق منفی است.
فصل پنجم
بحـث و نتیـجهگیـری
۵-۱ مقدمه
۵۴
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
در فصل حاضر، جهت نیل به هدف کلی پژوهش (نقش سوءاستفادهی دوران کودکی در نشانه های اختلالات خوردن با میانجیگری نقص در تنظیم هیجان) ابتدا با توجه به یافته های بدست آمده از روش تحلیل مسیر، به بررسی فرضیه ها و سؤالها پرداخته میشود و در مورد همسو بودن یا نبودن نتایج آنها با یافته های قبلی بحث شده و در نهایت به محدودیتها و پیشنهادهای پژوهشی اشاره میگردد.
۵-۲ بحث در مورد یافتهها
یافته های پژوهش نشان میدهد که نقش برخی از مؤلفه های سوءاستفادهی دوران کودکی در تعدادی از مؤلفه های شناختی عاطفی اختلالات خوردن معنیدار است. به طوریکه نقش سوءاستفاده جسمی،جنسی و بیاعتنایی جسمی در نشانه های گرایش به لاغری، هوشیاری درونی، پرخوری و بیاعتمادی بین فردی معنیدار است.
این یافتهها با مطالعات دیگران همراستا میباشد. آندروز، والنتین و والنتین(۱۹۹۵)، نشان دادهاند که زنان مبتلا به پرخوری، سابقهی سوءاستفاده شدن جنسی و جسمی در کودکی داشتهاند. استیگر و همکاران (۲۰۰۱)، که روابط بین تجربیات صدمه دیدن در کودکی و وارد کردن آسیب جسمانی به خود در سنین بالاتر را بررسی کردند، سعی دارند از ارتباط زیست- شیمیایی احتمالی بین سوءاستفاده شدن در دوران کودکی و اختلالهای خوردن آگاه شوند. هیلدبروچ(۱۹۸۸)، نشان داد، مادر دختری که در آینده به بیاشتهایی عصبی دچار میشود، نیازهای عاطفی کودک خود را به صورت همدلانه درک نمیکند. رورتی و یاگر(۱۹۹۶)،نشان دادهاند که آسیب و سوءاستفادهی دوران کودکی به ویژه سوءاستفادهی جنسی می توانند به صورت نیرومندی اختلالات خوردن بعدی را تبیین نمایند.
بخش دیگری از یافته های مطالعه حاضر نشان داد که نقص در تنظیم هیجان نقش مستقیم بر پرخوری دارد ولی در دیگر مؤلفه های شناختی-عاطفی اختلالات خوردن رابطه معنیداری نشان نداد.
۵۵
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
این یافته با مطالعات کزاجا، ریف، هیلبرت (۲۰۰۹)، که نشان دادند که کودکانی که نمیتوانند خوردن خود را کنترل کنند و دارای پراشتهایی عصبی هستند، بیشتر از راهبردهای نامطلوب هیجانی همچون شب ادراری و ناخن جویدن خصوصا در کنترل و تنظیم اضطراب و ترس استفاده میکنند. همچنین در تبیین این یافتهها میتوان گفت مدیریت هیجانهای خود و دیگران سبب قدرت سازماندهی و سازگاری فرد در موقعیتهای تحریک کننده میشود. فردی که توانایی مدیریت هیجانی رشد یافتهای دارد، آزاد از هر گونه اجبار بیرونی و درونی میتواند هیجانها را تجربه کند و یا از بروز آنها جلوگیری نماید. مشاهدهی رابطه معنیدار بین تنظیم هیجانی و پرخوری زنان با پژوهشهای کزجا و همکاران (۲۰۰۹)، جاروس و همکاران (۲۰۰۷) و موساپ (۲۰۰۷)، همخوانی دارد. افراد مبتلا به اختلالات خوردن در درک کردن هیجانهای خود و نامیدن آنها مشکل دارند، و به مرور زمان یاد میگیرند که خوردن میتواند وسیلهای را برای حل و فصل کردن حالتهای هیجانی ناخوشایند و مبهم تأمین کند (لئون، فولکرسان، پری و ایرلی- زالد، ۱۹۹۵).
نتایج پژوهش همچنین نشان داد که سوءاستفاده جنسی به عنوان یکی از مؤلفه های سوءاستفاده دوران کودکی نقش مستقیم در نقص در تنظیم هیجان دارد.
این یافته با مطالعات استیونز^[۱۹۲]، گرهارت^[۱۹۳]، گلداسمیت^[۱۹۴]، هیس^[۱۹۵]، چسنی^[۱۹۶]، هوبفول^[۱۹۷] (۲۰۱۳) که نشان دادند، سوءاستفاده دوران کودکی-فیزیکی، جنسی، عاطفی- باعث دشواری در تنظیم هیجان میشود، همسو میباشد. برلین و کسیدی،(۲۰۰۳)؛ شیپمن، (۲۰۰۷ )؛ اسپینراد ، استیفتر ، دونلان مککال و ترنر،(۲۰۰۴ ) که نشان دادهاند، در بزرگسالان، سوءاستفادهی هیجانی دوران کودکی ( CEA ) گزارش شده توسط فرد با بازداری هیجانی و سبک اجتنابی فرد و عدم پذیرش هیجانی مرتبط است و به طور خلاصه، سوء استفاده هیجانی با الگوهای غیرانطباقی تنظیم هیجان در هر دو دورهی کودکی و بزرگسالی ارتباط دارد. این مطالعه با یافته های بدست آمده همسو نبوده است.
دیگر نتایج پژوهش حاضر نشان داد که نقش سوءاستفادهی دوران کودکی بواسطه نقص در تنظیم هیجان در نشانه های اختلالات خوردن معنیدار نیست.
۵۶
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
این نتایج با پژوهشهای دیگری ( بورنز، فیشر، جکسون و هاردینگ، ۲۰۱۱ ) که بر روی نقش سوءاستفاده دوران کودکی در نشانه های اختلالات خوردن با میانجیگری نقص در تنظیم هیجان انجام گرفته است و یافتهها از تأثیر سوءاستفاده دوران کودکی بر نشانه های اختلالات خوردن حمایت کرده است، مغایرت دارد. همچنین با مطالعات این یافتهها با مطالعات هوند و اسپلاج (۲۰۰۶ )، کندی، سمرا و گورزالکا (۲۰۰۷ )، کنت و والر(۲۰۰۰ )، کنت، والر و داگنان ( ۱۹۹۹ )، والر، کروستورفین و مونتفورد ( ۲۰۰۷ )، نیز مغایرت دارد.
در قسمت دیگری از یافته های این پژوهش مشخص شد که سوءاستفاده جنسی بواسطه نقص در تنظیم هیجان بر روی نشانه های پرخوری تأثیر معنیدار و مثبت دارد.
این یافتهها با مطالعات بورنز، فیشر، جکسون و هاردینگ، (۲۰۱۱ ) که نشان دادند، هر سه مؤلفه سوءاستفادهی دوران کودکی یعنی سوءاستفاده جسمی، جنسی و هیجانی-عاطفی بواسطه نقص در تنظیم هیجان در نشانه های اختلالات خوردن بعدی، تأثیرگذار هستند، همسو میباشد. این نتایج همچنین با مطالعات هوند و اسپلاج (۲۰۰۶ )، کندی، سمرا و گورزالکا (۲۰۰۷ )، کنت و والر(۲۰۰۰ )، کنت، والر و داگنان ( ۱۹۹۹ )، والر، کروستورفین و مونتفورد ( ۲۰۰۷ ) همسو بوده است.
۵-۳ محدودیتهای پژوهش
۵۷
فصل پنجم: بحث و نتیجهگیری
اثر جنسیت در پژوهش حاضر بررسی نشده است.
ابزارهایی که در این مطالعه برای اندازه گیری متغیرها مورد استفاده قرار گرفته است، از نوع ابزارهای خود گزارشی^[۱۹۸] بود.
۵-۴ پیشنهادات پژوهشی
پیشنهاد میشود این پژوهش بر سایر گروه های سنی و نمونه های بالینی نیز صورت گیرد.
جهت کسب نتایج دقیقتر و کاهش خطا، پیشنهاد میشود از فرم بلند پرسشنامه ها استفاده شود.
در مطالعات بعدی، نقش میانجیهای شناختی و رفتاری دیگری مورد بررسی قرار گیرد.
منابع
و
مآخذ
آزادی، مهران (۱۳۹۰). تنظیم هیجان اختلالهای اضطرابی: مروری یکپارچهنگر.مجله روانشناسی تحولی، روانشناسان ایرانی، شماره ۳۰.
۵۹
منابع و مآخذ
ابواقاسمی، عباس؛ بیگی، پروین؛ نریمانی، محمد (۱۳۹۰). بررسی اثربخشی دو روش آموزشی شناختی-رفتاری و مهارتهای تنظیم هیجان بر خودکارامدی و سازگاری تحصیلی دانش آموزان دارای اضطراب امتحان. فصلنامه روانشناسی تربیتی، شماره ۲۲ ، ۲۱-۴۲
پورقاسم گرگری، بهرام؛ کوشاور، دنیز؛ سید سجادی، ندا؛ کرمی، صفورا؛ شاهرخی، حسن ( ۱۳۸۷ ). خطر اختلالات خوردن در دانشآموزان دبیرستانی دختر تبریز در سال ۱۳۸۶. مجله روانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، ۴ ، ۲۶- ۲۱ .
حیدرئی، علیرضا؛ اقبال، فرشته (۱۳۸۹). رابطه دشواری در تنظیم هیجان سبکهای دلبستگی و صمیمیت با رضایت زناشویی در زوجین صنایع فولاد شهر اهواز.مجله یافته های نو در روانشناسی
خان پور اردستانی، سمانه؛ صادقپور، شیرین؛ آذربایجانی، آذین؛ حسن زاده کشتلی، عمار (۱۳۹۰). اختلال پورخوری:یک مقاله مروری. مجله تحقیقات علوم رفتاری، شماره ۵، ۴۳۲-۴۵۱
رستمی، رضا؛ زارعی، جمیله؛ ضمیری نژاد، سمیه (۱۳۸۸). بررسی سابقه سوءاستفاده ر دوران کودکی معتادان مرد در مقایسه با جمعیت غیر معتاد.
شایقیان، زینب؛ وفایی، مریم (۱۳۸۸). بررسی شاخصهای روانسنجی سیاههی علائم اختلال خوردن (EDI) در دانشآموزان دختر پایه دوم دبیرستانهای تهران.مجله مطالعات روانشناختی، دوره ۶ ، شماره ۲
شهنی ییلاق، منیجه؛ میکائیلی، نیلوفر؛ شکرکن، حسین؛ حقیقی، جمال (۱۳۸۷).بررسی شیوع کودکآزاری و پیش بینی این متغیز از طریق سلامت عمومی والدین، سازگاری، عزت نفس و عملکرد تحصیلی دانشآموز و متغیرهای جمعیتشناختی در دانشآموزان دختر آزاردیده و عادی دوره راهنمایی شهر اهواز. مجله علوم تربیتی و روانشناسی، شماره ۱ و۲ ،۱۹۴- ۱۶۷
صالحی، اعظم؛ باغبان، ایران؛ بهرامی، فاطمه؛ احمدی، سیداحمد (۱۳۹۰). تأثیر دو روش آموزش تنظیم هیجان مبتنی بر مدل فرایند گراس و رفتار درمانی دیالکتیک بر علائم مشکلات هیجانی. مجله تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، سال اول، شماره ۲، ۴۹- ۵۴
۶۰
منابع و مآخذ
صالحی، اعظم؛ باغبان، ایران؛ بهرامی، فاطمه؛ احمدی، سیداحمد (۱۳۹۰). رابطه بین راهبردهای شناختی تنظیم هیجان و مشکلات هیجانی با توجه به عوامل فردی و خانوادگی. فصلنامه مشاوره و روان درمانی خانواده، شماره ۱، ۱- ۱۸
عسگری، پرویز؛ پاشا، غلامرضا؛ امینیان، مریم (۱۳۸۸). رابطه تنظیم هیجانی، فشارهای روانی زندگی و تصویر از بدن با اختلالات خوردن در زنان. فصلنامهی اندیشه و رفتار، شماره ۱۳ ، ۶۵- ۷۸
کاپلان و سادوک (۲۰۰۷). خلاصه روانپزشکی، علوم رفتاری/ روانپزشکی بالینی، ویراست دهم، ترجمه: دکتر فرزین رضاعی. انتشارات ارجمند(۱۳۸۷).

۳۰/۰-

۳/۱۰

۰۰۰۱/۰

کمالگرایی دیگر مدار

۲۹/۰-

۰۱/۰

۶۹/۰-

۲۴

۰۰۰۱/۰

کمال گرایی جامعه مدار

۰۱/۰

۰۱/۰

۰۲/۰

۱/۱

N.S

همانگونه که در جدول فوق مشاهده می شود ابعاد کمال گرایی قاد به پیش بینی ۷۹درصد از واریانس بلاتکلیفی در جهت گیری هدف می باشد. کمال گرایی دیگرمدار با میزان ، ضریب بتای ۶۹/۰-، قوی ترین بعد کمالگرایی برای پیش بینی بلاتکلیفی در جهت گیری هدف می باشد.

سپس کمال گرایی خودمدار قادر به پیش بینی بخشی از واریانس جهت گیری هدف یادگیری بوده است، لیکن کمال گرایی جامعه مدار قادر به پیش بینی بلاتکلیفی در جهت گیری هدف نمی باشد.
فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
در این قسمت از پژوهش ابتدا به بررسی خلاصه ای از پژوهش پرداخته می شود و سپس در قسمت بحث و نتیجه گیری به بررسی یافته های حاصل از فرضیه های پژوهش و همچنین بررسی و مقایسه این نتایج با نتایج حاصل از پژوهش های گذشته و بحث و بررسی در رابطه با آن ها پرداخته شده است.
۵-۱ خلاصه پژوهش:
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین کمال گرایی و مسئولیت پذیری با جهت گیری هدف در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد ارسنجان انجام شد جهت انجام پژوهش از بین این دانشجویان تعداد ۳۵۸ نفر بصورت نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و سپس با بهره گرفتن از پرسشنامه های جهت گیری هدف، کمال گرایی و مسئولیت پذیری مورد ارزیابی قرار گرفته و پس از تکمیل پرسشنامه ها، با بهره گرفتن از ابزرا کامپیوتری SPSS یافته های مربوط به هر فرضیه مورد ارزیابی قرار گرفته و نتایج حاکی از این بود که :
۱- مسئولیت پذیری قادر به پیش بینی بخشی از واریانس جهت گیری هدف می باشد.
۲- کمال گرایی قادر به پیش بینی بخشی از واریانس جهت گیری هدف می باشد.
۵-۲ بحث و نتیجه گیری:
در این قسمت از پژوهش ابتدا فرضیه های پژوهش ارائه شده و سپس در رابطه با یافته های پژوهش بحث و بررسی صورت گرفته و در نهایت به بررسی و مقایسه این نتایج با نتایج پژوهش ها و نظریات پیشین پرداخته می شود.
فرضیه اول: مسئولیت پذیری قادر به پیش بینی بخشی از واریانس جهت گیری هدف می باشد.
یافته های پژوهش حاضر فرضیه فوق را مورد تأیید قرار داده و ابراز می دارد که مسئولیت پذیری قادر به پیش بینی ۷۴/۰ از جهت گیری هدف یادگیری، ۷۸ درصد از جهت گیری هدف عملکرد گرایشی، ۵۷/۰ از جهت گیری هدف عملکرد گریزی بصورت مثبت و همچنین قادر به پیش بینی ۷۹/۰ از واریانس بلاتکلیفی در جهتگیری هدف می باشد.
مسئولیت حالتی که طی آن شخص نقش و اثر خود را در عوارض و نتایج یک اقدام، فعالیت یا رفتار می پذیرد. گاف (۱۹۶۸) معتقد است که مسئولیت پذیری به معنای در نظر داشتن پیامد رفتار خود و قابل اعتماد و اطمینان بودن در رفتار، و احساس تعهد به ساختار اجتماعی بزرگتر می باشد.
مسئولیت‌پذیری یعنی قابلیت پذیرش پاسخ‌گویی و به عهده گرفتن کاری که از کسی درخواست می‌شود و شخص حق دارد که آن را بپذیرد و یا رد کند.

گفتار اول : عقود مشارکتی ۳۶
بند الف : بررسی عقود مشارکتی ۳۶
بند ب : وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی ﻗﺮاردادﻫﺎی ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ ۳۷
گفتار دوم : عقود مبادله‌ای ۳۸
بند الف : بررسی عقود مبادله‌ای ۳۸
أ
بند ب : وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی عقود ﻣﺒﺎدﻟﻪای ۳۹
گفتار سوم : قرض‌الحسنه و سرمایه‌گذاری مستقیم ۴۰
بند الف : قرض الحسنه ۴۰
بند ب : سرمایه‌گذاری مستقیم ۴۱
گفتار چهارم : انتقادات وارده بر نظام بانکداری اسلامی (بدون ربا) ۴۲
بند الف : انتقادات وارده بر به رابطۀ وکالت در قانون عملیات بانکی بدون ربا ۴۲
بند ب : پاسخ وارده بر انتقادات ۴۴
مبحث سوم : ماهیت حقوقی قرارداد سپرده سرمایه‌گذاری مدت‌دار از نظر حقوقدانان ۴۷
گفتار اول : تلاش اندیشه ها در شناخت ماهیت ۴۷
بند الف : آیا سپرده‌گذاری نوعی ودیعه است؟ ۴۸
بند ب : شباهت سپرده‌گذاری با قرض ۵۰
بندج : رابطۀ ماهیت سپرده‌ها با مضاربه ۵۲
فصل سوم: بررسی و تحلیل سود حاصل از سپرده‌گذاری در بانکداری بدون ربا و بیان مشکلات چالش ها ۵۴
مبحث اول : نقد و بررسی ﻗﺮاردادﻫﺎ با توجه به مبانی فقهی و قانونی ۵۵
گفتار اول : عقد صلح زمینه ای برای انحراف از موضوع ۵۵

گفتار دوم : نقد و بررسی عقود مشارکتی با توجه به مبانی فقهی و قانونی ۵۷
گفتار سوم : نقد و بررسی عقود مبادله‌ای با توجه به مبانی فقهی و قانونی ۶۱
مبحث دوم : موانع، مشکلات و چالش های بانکداری اسلامی ۶۶
گفتار اول : از موانع اجرایی شدن قانون عملیات بانکداری بدون ربا ۶۶
گفتار دوم : از شبهات پدید آمده در عملکرد بانکداری بدون ربا ۶۹
گفتار سوم : نظریۀ تفاوت ربا و بهره بانکی ۷۲
گفتار چهارم : شواهدگرایش نظام بانکی به حقیقت ربا (بهره) ۷۳
مبحث سوم : شواهد به کارگیری حیل ربوی در بانکداری بدون ربا ۷۸
گفتار اول : مفهوم حیل ربوی ۷۸
گفتار دوم:اقسام حیله های ربا ۷۹
الف) حیل عقد صوری ۷۹
ب) حیله تغییر عنوان ۸۰
ج) حیله عقود ترکیبی ۸۰
گفتار سوم : ربا و حیل آن‌ها در ﺑﺎﻧﻚﻫﺎ ۸۰
گفتار چهارم : راه حل پیشنهادی صاحب نظران برای کاستن از ابهامات و مشکلات بانکداری ۸۲
فصل چهارم: نتیجه گیری و پیشنهادات ۸۵
نتیجه گیری و پیشنهادات ۸۶
منابع و مآخذ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………۹۰
ب
چکیده
با پیروزی انقلاب اسلامی و احساس نیاز به تحول در نظام بانکی، قانون حاکم بر نظام بانکداری نیز متحول شد. مهم‌ترین قانون در این زمینه تصویب قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال ۱۳۶۲ و اجرایی شدن آن در سال ۱۳۶۳ بود. مهم‌ترین مشخصۀ این قانون حذف بهره از سیستم بانکی کشور و جایگزینی سود در این سیستم بود. در یک نگاه دو نوع سود در هر سیستم بانکی به چشم می خورد، یکی سودی که ﺑﺎﻧﻚﻫﺎ در مقابل سپردۀ سپرده‌گذاران با توجه به مقدار و زمان سپرده به آن‌ها اعطا می‌کند و دوم سودی که بانک در مقابل اعطای تسهیلات به سرمایه‌گذاران با توجه به نوع و زمان و مقدار تسهیلات اعطایی از آن‌ها دریافت می‌کند؛ در قانون تصویب شده مذکور ماهیت این دو سود از هم جدا نیستند؛ چرا که طبق این قانون ﺑﺎﻧﻚﻫﺎ وکیل سپرده‌گذاران در اعطای تسهیلات و دریافت سود می باشند که بعد از کسر حق‌الوکاله و سهم منابع خود این سود را به سپرده‌گذاران اعطا می‌کند، بنابراین در جهت رسیدن به ماهیت سود سپرده‌گذاری باید به ماهیت سود دریافتی از وام گیرندگان پی برد، برای رسیدن به این هدف لازم است ﻗﺮاردادﻫﺎی بانک را در زمینۀ اعطای تسهیلات مورد بررسی قرار داد تا به ماهیت سود دریافتی در نتیجۀ سپرده‌گذاری پی برد.از انواع ﻗﺮاردادﻫﺎیی که ﺑﺎﻧﻚﻫﺎ با سرمایه‌گذاران منعقد می‌کنند ﻗﺮاردادﻫﺎی مبادله‌ای از اهداف بانکداری بدون ربا فاصله بیشتری گرفته و بنابراین سود حاصل از این ﻗﺮاردادﻫﺎ به حقیقت ربا نزدیک تر شده است.
واژگان کلیدی سود، ربا، سپرده‌گذاری
مقدمه
الف : بیان مسئله
در این تحقیق برآنیم به این سؤال اصلی پاسخ دهیم که وضعیت حقوقی سودی که در نتیجۀ سپرده‌گذاری عاید سپرده‌گذار می‌شود چیست. به عبارت دیگر آیا شبهه حاکم بر اذهان بعضی از افراد مبنی بر غیرشرعی بودن این سود منطبق بر واقعیت می‌باشد یا خیر؟
این تحقیق به دنبال پاسخ بر پرسشهای فرعی دیگری نیز می‌باشد از جمله اینکه

• تعیین مهمترین فعالیت ها و مشخصه های صنعتی و تولیدی

• تعیین خطاهای بالقوه ناشی از هریک از فعالیت هایطراحی

• تعیین اثرات خطاهای بالقوه

• تعیین درجه وخامت هریک از خطاهای بالقوه (S)

• تعیین علل وقوع خطاهای بالقوه

• تعیین احتمال وقوع علل خطاهای بالقوه(O)

• روش های کشف و کنترل خطا

• احتمال کشف خطاها (D) (ملکی و همکاران، ۱۳۸۹)

• محاسبه PRN: مقدار PRN از رابطه زیر حاصل می‌شود:

احتمال کشف یا شناسایی * احتمال وقوع * شدت = RPN
(از ۱ الی ۱۰) ( از ۱ الی ۱۰) (از ۱ الی ۱۰۰۰ ) (Koo et al,2011)
۳-۶-۳ حالات موفقیت و تجزیه و تحلیل اثرات آن (SMEA)
این رویکرد یک ابزار مدیریتی در بخش تولید برای پیش بینی و مدیریت فرصت ها است که به منظور تخمین میزان فرصت ها استفاده شده است. در واقع این تکنیک فرصت های خارجی را به صورت سیستماتیک کمی‌می‌کند که بدین منظور شاخصی تحت عنوان OPN تعریف می‌شود:

ظرفیت و شناسایی * احتمال وقوع * میزان جذابیت = OPN
( از ۱ الی ۱۰) ( از ۱ الی ۱۰ ) ( از ۱ الی ۱۰۰۰) (Koo et al,2007)
۳-۶-۴ تجزیه و تحلیل با بهره گرفتن از آمار توصیفی
به یک مجموعه از مفاهیم و روش های بکار گرفته شده جهت سازمان دادن، خلاصه کردن، تهیه جدول، رسم نمودار و توصیف داده های جمع آوری شده، آمار توصیفی گفته می‌شود. ( خاکی، ۱۳۸۷) آمار توصیفی برای تبیین وضعیت پدیده یا مسئله یا موضوع مورد مطالعه مورد استفاده قرار می‌گیرد یا در واقع ویژگی های مورد مطالعه به زبان آمار تصویر سازی توصیف می‌گردد. ( ایرانی نژاد و پاریزی، ۱۳۸۷) در این تحقیق در مرحله اول تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از تکنیک آمار توصیفی به بیان خواص نمونه مورد مطالعه پرداخته می‌شود.
۳-۶-۵ تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از تکنیک های امار استنباطی
در تحلیل های آمار استنباطی همواره نظر بر این است که نتایج حاصله از مطالعه گروه کوچکی به نام نمونه چگونه به گروه بزرگتری به نام جامعه تعمیم داده شود. ( ایرانی نژاد پاریزی، ۱۳۸۷) آنچه در این تحقیق استفاده شده است استفاده از روش های پارامتری می‌باشد. که در ذیل آماره مورد استفاده در آزمون فرضیات تشریح می‌گردد.
۳-۶-۵-۱ آماره مورد استفاده در آزمون سازه های پرسشنامه اول
آماره مورد استفاده در آزمون فرضیات این تحقیق استفاده از رگرسیون خطی چند گانه و رگرسیون گام^[۴۳] به گام می‌باشد.
رگرسیون خطی چند گانه بسط رگرسیون ساده می‌باشد، همانطور که می‌دانیم هدف در مباحث رگرسیون ساده استخراج یک معادله ریاضی بود که به کمک آن مقدار یک متغیر وابسته به تغییر تنها یک متغیر مستقل بر می‌گشت که داریم:
y= f(x)
y=a + bx
به کمک تکنیک رگرسیون چند گانه می‌توان تغییر یک متغیر وابسته را به تعداد بیشتری از متغیر ها نسبت داد. با بهره گرفتن از رگرسیون چند متغیره، محقق می‌تواند رابطه خطی موجود بین مجموعه ای از متغیر های مستقل با یک متغیر وابسته را به شیوه ای مطالعه نماید که در آن، روابط موجود فی ما بین متغیر های مستقل نیز مورد ملاحظه قرار گیرد. وظیفه رگرسیون آن است که به تبیین متغیر وابسته کمک کند و این وظیفه تاحدودی از طریق برآورد مشارکت متغیر ها ( دو یا چند متغیر مستقل) در این واریانس به انجام می‌رسند. تحلیل رگرسیون چند متغیره برای مطالعات تاثیرات چند متغیر مستقل ( از جمله متغیر های آزمایشی) در متغیر وابسته کاملا مناسب است. در مجموع هدف، هدف اصلی از کاربرد رگرسیون چند متغیره آن است که ترکیب خطی از متغیر های مستقل را به گونه ای ایجاد کند که حداکثر هبستگی را با متغیر های وابسته نشان دهد. در نتیجه، از این ترکیب خطی می‌توان در جهت پیش بینی مقادیر متغیر های وابسته و اهمیت هر یک از متغیر های مستقل را در پیش بینی مورد نظر ارزیابی نماید. در رگرسیون چند متغیره، مقادیر یک متغیر (متغیر وابسته یا y) از روی مقادیر دو یا چند متغیر دیگر (متغیر های مستقل، ،…. ، ( , برآورد می‌شوند. این کار از طریق ساختن یک معادله خطی به شکل عمومی ‌زیر انجام می‌شود:
yi =b ۰+ b ۱ x ۱ + …+ b k x k
در این معادله پارامتر های b1 , b ۲ ,…b k ضرایب رگرسیون تفکیکی / جزئی هستند و مقدار عرض از مبدا مقدار ثابت رگرسیون است. این معادله به عنوان معادله رگرسیون چند خطی چند گانه بر اساس x1 ,…. . x k شناخته می‌شود(حبیب پور و صفری، ۱۳۸۸)
هدف تحقیقاتی که از تحلیل رگرسیون استفاده می‌کنند، معمولا پیش بینی یک یا چند متغیر ملاک از یک یا چند متغیر پیش بینی است. برای محاسبه رگرسیون چندین روش وجود دارد. در اینجا رگرسیون گام به گام شرح داده می‌شود این روش، متغیرها را یک به یک وارد مدل می‌کند. یعنی ابتدا متغیری که بیش ترین همبستگی را با متغیر وابسته دارد، انتخاب می‌کند. دومین متغیری که وارد تحلیل می‌شود، متغیری است که پس از تفکیک متغیر مقدم بر آن، موجب بیشترین افزایش در مقدار ضریب تعیین می‌شود. در این روش، ورود متغیر ها به مدل را یک به یک و تا زمانی انجام می‌دهیم که معنی داری متغیر به ۹۵ درصد برسد، یعنی سطح خطا ۵ در صد گردد. سپس عملیات متوقف می‌شود. (منصوری فر، ۱۳۸۵)
در این روش، با ورود متغیر های جدید، متغیرهایی که قبلا وارد معادله شده اند، از نو آزموده می‌شوند تا مشخص شود که آیا هنوز هم حضور آنه
ا در مدل، به موفقیت آن کمک می‌کند یا خیر. بنا براین احتمال دارد برخی از متغیر هایی که در مرحله قبل، قدرت تبیین بالایی داشتند، در مرحله بعدی حذف می‌شوند. در هر مرحله، متغیر یا متغیر هایی باقی می‌مانند که پس از تفکیک مشارکت متغیر های مقدم بر آن ها، دارای بیشترین مجذور همبستگی ® باشند. در این روش، کارایی هر مرحله، با آزمون F سنجیده می‌شود (حبیب پور و صفری، ۱۳۹۰)
نرم افزار SPSS یک تجزیه کننده جامع و انعطاف پذیر آماری و یک سیستم مدیریت داده است که به راحتی می‌تواند بسیاری از مسائل آماری را تحلیل نماید. برای تفسیر معادله رگرسیون چند گانه می‌توان چنین گفت که یک معادله پیشگویی است و برای آشنایی بیشتر با خروجی نرم افزار SPSS با قسمت های مختلف آن به صورت زیر آشنا می‌شویم.
R: به آن در رگرسیون ساده ضریب همبستگی گفته می‌شود و در رگرسیون چند گانه، به آن ضریب همبستگی چند گانه گویند. که نشان دهنده شدت رابطه متغیر وابسته با مستقل است.
R Square: که به آن ضریب تعیین گفته می‌شود و بیان می‌کند چند درصد تغییرات متغیر وابسته را می‌توان به تغییر در متغیر مستقل نسبت داد.
Adjusted R Square: که به آن ضریب تعیین تعدیل شده ( اصلاح) گفته می‌شود. نشان دهنده تاثیر تغییرات در حجم نمونه باشد و هر چه حجم نمونه بیشتر باشد ضریب تعدیل شده به ضریب تعیین، نزدیک می‌شود.
Standard Error : خطای استاندارد یا خطای معیار و به عبارتی همان انحراف معیار است که نشان دهنده پراکندگی داده ها، حول معادله رگرسیون، یعنی خط رگرسیون می‌باشد و هر چه شدت پراکندگی حول معادله کمتر باشد. این نشانه عدد کمتری را نشان می‌دهد و هر چه این اعداد به صفر یا یک نزدیک شود این معادله قدرت پیش بینی بیشتری خواهد داشت.
B: از اطلاعات مربوط به ستون B با توجه به تعداد متغیر های آن می‌توان معادله زیر را استخراج نمود :
y= a + b ۱x ۱ + b ۲ x ۲
BSE. B : خطا معیار پارامتر های مدل است.
T: همان آماره است و اگر اعداد ستون T در ناحیه قرار گرفتند، فرضیه صفر تائید می‌شود.
Siq. T: میزان خطایی است که در فرضیه مرتکب می‌شویم که هرچه میزان sig کمتر باشد، رد فرضیه ساده تر می‌شود.
همچنین حاوی اطلاعاتی است که نیاز به هیچ محاسباتی ندارد و به کمک اطلاعات مربوط به این ستون می‌توان آزمون فرض SB را انجام دهیم و قاعده آن را به این صورت است که هر گاه اعداد ستون Siq. T کوچکتر از α (سطح خطا) بودند، فرضیه رد می‌شود. (آذر، ۱۳۸۵، صص ۲۲۵-۲۱۹)
با توجه به تشریح پرسشنامه در بخش ۳-۵، در این پژوهش سازه های منظر مالی (بودجه بندی صحیح و اصولی در شرکت، وجود مدیریت استراتژیک مالی به منظور سیاست گذاری برای سرمایه گذاری جدید، وضعیت منابع مالی شرکت) به عنوان متغیر وابسته و سازه های منظر رشد و یادگیری (اعتقاد مدیریت ارشد به ایجاد تغییر و افزایش بهره وری نیروی انسانی و تعهد شرکت برای بهبود مستمر، رضایت کارکنان از شرکت، وجود نیروی کار کافی در شرکت، وجود نظام پیشنهادات در سطح شرکت، تجهیز نیروی کار) منظر فرایند داخلی (وضعیت کارایی واحد های درون سازمانی شرکت، قیمت گذاری مناسب محصولات، کیفیت محصولات، توانایی توزیع خوب محصولات، خطی مشی مشخص و معین شرکت، تعهد شرکت به توسعه محصولاتش، برخورداری شرکت از تکنولوژی، ایمنی محصولات تولیدی، بسته بندی مناسب، تنوع محصولات) منظر مشتری( طراحی مشتری (طراحی مشتری پسند محصولات، کیفیت خدمات پس از فروش محصولات، موقعیت جغرافیای مناسب و دسترسی سریع به بازار های داخلی، قدمت و سابقه محصولات شرکت در بازار، درک نیاز مشتریان، مقبولیت بالای شرکت در میان مشتریان، خوشنامی‌و اعتبار شرکت به واسطه محصولات متنوع و با کیفیت، ماندگاری محصولات، ذهنیت خوب مشتریان نسبت به محصولات، صداقت نسبت به مشتریان، پاسخگویی به سلایق مختلف مشتریان) به عنوان متغیر مستقل در نظر گرفته می‌شوند. در این تحقیق برای بررسی و تحلیل نقاط قوت و ضعف پرسشنامه اول، تاثیر منظز های رشد و یادگیری، فرایند های داخلی، مشتری بر روی منظر مالی را می‌توانیم با تابع زیر نشان دهیم:
q 1 = a + b x1 + b 2 x ۲ + b 3 x ۳ + B ۴ x ۴ + …. . + B ۳۰ x ۳۰
q 2 = a + b x1 + b 2 x ۲ + b 3 x ۳ + B ۴ x ۴ + …. . + B ۳۰ x ۳۰
q 3 = a + b x1 + b 2 x ۲ + b 3 x ۳ + B ۴ x ۴ + …. . + B ۳۰ x ۳۰
که به شرح زیر می‌باشد:
: q1 ,q 2 , q 3 سازه های منظر مالی ( بودجه بندی صحیح و اصولی در شرکت، وجود مدیریت استراتژیک مالی به منظور سیاست گذاری برای سرمایه گذاری جدید، وضعیت منابع مالی شرکت)
: x ۱ ,x ۲ , x ۳ , x ۴ , x ۵ ,…, x ۳۰سازه های هریک از منظرهای رشد و یادگیری، فرایند داخلی، مشتری که بسته به علامت b 1 ,b 2 , b 3 رابطه مستقیم و معکوس بودن سازه های منظر مالی با سازه های منظر های مشتری، رشد و یادگیری و فرایند های داخلی مشخص می‌شود.

روایت^[۸۳۴] «وَ عَنْهُمْ عَنْ أَحْمَدَ عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ مِهْرَانَ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ زِیَادٍ عَنْ هَارُونَ بْنِ خَارِجَه قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع إِنِّی أُخَالِطُ الْمَجُوسَ- فَآکُلُ مِنْ طَعَامِهِمْ قَالَ لا»^[۸۳۵] هارون فرزند خارجه مى‏گوید: از امام صادق(ع) پرسیدم: من‏با مجوسیان رفت و آمد دارم، آیا از غذاى آنان بخورم؟ فرمود: خیر.
«وَ عَنْ أَبِیهِ عَنْ صَفْوَانَ عَنِ الْعِیصِ قَالَ سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ۷عَنْ مُؤَاکَلَه الْیَهُودِیِّ- وَ النَّصْرَانِیِّ وَ الْمَجُوسِیِّ- أَ فَآکُلُ مِنْ طَعَامِهِمْ قَالَ لا»^[۸۳۶] این دو حدیث فقط بر نهى از خوردن غذاى‏ اهل کتاب دلالت ظاهرى دارد. اما معلوم نیست این نهى، تحریمى است‏ یا دال ‏بر نجاست ذاتى اهل کتاب یا بر نجاست عرضى غذاها و ظروف آنان به سبب آلودگى به‏گوشت ‏خوک، مردار و شراب،. . . است و یا نهى تنزیهى است ‏به علت قذارت و پلیدى معنوى‏آنان. با وجود این احتمالات، نمى‏توان ادعا کرد که بر یکى از آن ها دلالت دارد.
صحیحه ی اسماعیل بن جابر: «وَ عَنْ أَبِی عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ‏ صَفْوَانَ بْنِ یَحْیَى عَنْ إِسْمَاعِیلَ بْنِ جَابِرٍ قَالَ قُلْتُ لِأَبِی عَبْدِ اللَّهِ ۷مَا تَقُولُ فِی طَعَامِ أَهْلِ الْکِتَابِ- فَقَالَ لَا تَأْکُلْهُ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَه ثُمَّ قَالَ لَا تَأْکُلْهُ ثُمَّ سَکَتَ هُنَیْئَه ثُمَّ قَالَ لَا تَأْکُلْهُ وَ لَا تَتْرُکْهُ تَقُولُ إِنَّهُ حَرَامٌ وَ لَکِنْ تَتْرُکُهُ تَتَنَزَّهُ عَنْهُ إِنَّ فِی آنِیَتِهِمُ الْخَمْرَ وَ لَحْمَ الْخِنْزِیر »^[۸۳۷] اسماعیل بن جابر مى‏گوید: امام صادق‏۷به من فرمود: از ذبیحه‏هاى اهل کتاب مخور و در ظرف‏هاى آنان نیز مخور.
صحیحه ی على بن جعفر: «وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ أَنَّهُ سَأَلَ أَخَاهُ مُوسَى بْنَ جَعْفَرٍ ۷عَنِ النَّصْرَانِیِّ- یَغْتَسِلُ مَعَ الْمُسْلِمِ فِی الْحَمَّامِ قَالَ إِذَا عَلِمَ أَنَّهُ نَصْرَانِیٌّ اغْتَسَلَ بِغَیْرِ مَاءِ الْحَمَّامِ إِلَّا أَنْ یَغْتَسِلَ وَحْدَهُ عَلَى الْحَوْضِ فَیَغْسِلُهُ ثُمَّ یَغْتَسِلُ وَ سَأَلَهُ عَنِ الْیَهُودِیِّ وَ النَّصْرَانِیِّ یُدْخِلُ یَدَهُ فِی الْمَاءِ أَ یَتَوَضَّأُ مِنْهُ لِلصَّلَاه قَالَ لَا إِلَّا أَنْ یُضْطَرَّ إِلَیْه »^[۸۳۸]، على بن جعفر از برادرش امام‏ موسى۷درباره ی مسلمانى که با شخصى نصرانى در حمام غسل مى‏کند سؤال‏کرد، حضرت۷فرمود: اگر بداند که او نصرانى است ‏باید با آب غیرحمام غسل کند، مگر آن‏که آن نصرانى به تنهایى خود را در حوض بشوید، سپس مسلمان حوض‏را شست و شو دهد و پس از آن غسل کند.
نحوه ی دلالت این حدیث از ظاهرترین احادیث در دلالت‏ بر نجاست ذاتى اهل کتاب شمرده ‏شده است، چنان که آیت ‏الله خویى در «التنقیح‏»، با وجود آن‏که به دلالت همه ی احادیث گذشته اشکال کرده و آن ها را مخدوش مى‏داند، فقط دلالت همین حدیث‏ حدیث حسنه ی سعید اعرج را مى‏پذیرد و مى‏نویسد: «اگر فقط همین دو حدیث را داشتیم و دلیل موافق یا مخالف دیگرى وجود نداشت، حتماً نجاست‏ اهل کتاب را مى‏پذیرفتیم‏»^[۸۳۹].
صحیحه ی محمّد بن مسلم عن ابى جعفر «وَ عَنْ أَبِی عَلِیٍّ الْأَشْعَرِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ الْجَبَّارِ عَنْ‏ صَفْوَانَ عَنِ الْعَلَاءِ بْنِ رَزِینٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ ۷فِی رَجُلٍ صَافَحَ رَجُلًا مَجُوسِیّاً- قَالَ یَغْسِلُ یَدَهُ وَ لَا یَتَوَضَّأ »^[۸۴۰]محمّد بن مسلم درباره ی مردى که با مردى مجوسى‏مصافحه کرده است از امام باقر۷نقل مى‏کند که فرمود: دستش را بشوید، ولى‏وضو لازم نیست. امام خمینى(ره) که خود از معتقدان به نجاست اهل کتاب است، دلالت این‏حدیث را انکار کرده، مى‏فرماید: اگر بقیه ی روایات این باب را ملاحظه کنیم درمى‏یابیم که مصافحه با ذمى فى نفسه مرجوح است و شستن پس از مصافحه به‏علت اظهار تنفر و انزجار و ترک محبت ورزى مستحب است، چه دست مرطوب‏باشد یا خشک. شاهد براین کراهت نفسى، صحیحه ی على بن جعفر است که‏حضرت از مصافحه و هم‏خوابى در یک فراش و هم غذایى با مجوس نهى فرموده، و همچنین روایت‏حسین بن زید از امام صادق۷از پدرانش از پیامبراکرم۶:«وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ یَحْیَى عَنِ الْعَمْرَکِیِّ عَنْ عَلِیِّ بْنِ جَعْفَرٍ عَنْ أَخِیهِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ ۷قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ فِرَاشِ الْیَهُودِیِّ وَ النَّصْرَانِیِّ یُنَامُ عَلَیْهِ قَالَ لَا بَأْسَ وَ لَا یُصَلَّى فِی ثِیَابِهِمَا وَ قَالَ لَا یَأْکُلِ الْمُسْلِمُ مَعَ الْمَجُوسِیِّ فِی قَصْعَه وَاحِدَه وَ لَا یُقْعِدْهُ عَلَى فِرَاشِهِ وَ لَا مَسْجِدِهِ وَ لَا یُصَافِحْه»^[۸۴۱]و ظاهر نهى نفسى است نه براى پرهیز از نجاست‏فقهى.^[۸۴۲]

۱۰-۴- ۱۶-۳- نکات آیات جهت ایجاد الگو
با توجه به آنچه گذشت موارد ذیل حاصل می گردد:
۱- جزیه از ابداعات اسلام نبوده و بر جاری بودن آن در امم گذشته سوابقی دیده می شود.و با نگاهی اجمالی به تاریخ علّت وضع آن مشخص می گردد.^[۸۴۳]
۲- سخنان فقهاء در بیان مصرف جزیه ما را به سوی این وجه سوق می دهد که جزیه در برابر عدم خدمت رفتن اهل کتاب و شرکت آنان در جهاد است.
۳- ما در اوائل تاریخ اسلام سیره ی امیران حکومت اسلامی را زیر نظر بگیریم می بینیم که بعضی قضایا مرتبط با جزیه است؛ این سیره و این مطالب تنها نزد امامیه نبوده، بلکه مدارک احکام فقهی که به صورت کلی مطرح است تأئید و تأکید می کند به این که جزیه از ذمیین گرفته نمی شود مگر برای سرپرستی و حمایت از ایشان و دفاع از آنان. و اینکه ذمیین اگر به سپاه اسلام بپیوندند یا مکلّف به دین اسلام گردند بلافاصله جزیه از ایشان ساقط می گردد.^[۸۴۴]
۴- در اسلام بنی آدم صرف نظر از نژاد، رنگ، جنس، حسب، دین و عقیده دارای کرامت ذاتی است. مستند این اصل اصیل آیه «وَ لَقَدْ کَرَّمْنَا بَنىِ ءَادَمَ »^[۸۴۵] «ما آدمیزادگان را گرامى داشتیم‏»می باشد. بی شک این تکریم منشأ حقوق واجب الرعایه است، حداقل حقوقی که رعایت آن برای تک تک آحاد آدمیان لازم است. بنابراین غیر مسلمانان همانند مسلمانان مشمول این اصل می گردند.
۵- تکثر ادیان و اختلاف مردم در دین واقعیتی است که به مشیت خداوند رخ داده است. از دیدگاه اسلامی انسان ها در انتخاب دین آزاد و مختارند، و احدی را نمی توانی به زور و اجبار مسلمان گردانید. اگر قرار بود همه مردم مسلمان باشند خداوند خود چنین می کرد، حال آنکه نکرده است و مصلحت و خیر را در تکثر ادیان و اختلاف مردم در امر دین یافته است. مستند این اصل مهم آیات متعدد قرآن کریم است،از آن جمله:«وَ قُلِ الْحَقُّ مِن رَّبِّکمُ‏ْ فَمَن شَاءَ فَلْیُؤْمِن وَ مَن شَاءَ فَلْیَکْفُرْ»^[۸۴۶]«بگو: این حقّ است از سوى پروردگارتان! هر کس مى‏خواهد ایمان بیاورد (و این حقیقت را پذیرا شود)، و هر کس می خواهد کافر گردد!»و نیز: «وَ لَوْ شَاءَ رَبُّکَ لجََعَلَ النَّاسَ أُمَّه وَاحِدَه وَ لَا یَزَالُونَ مخُْتَلِفِین‏»^[۸۴۷]«و اگر پروردگارت مى‏خواست، همه مردم را یک امّت (بدون هیچ گونه اختلاف) قرار مى‏داد ولى آن ها همواره مختلفند. . .»و بالاخره: «وَ لَوْ شَاءَ رَبُّکَ لاََمَنَ مَن فىِ الْأَرْضِ کُلُّهُمْ جَمِیعًا أَ فَأَنتَ تُکْرِهُ النَّاسَ حَتىَ‏ یَکُونُواْ مُؤْمِنِین‏»^[۸۴۸] «و اگر پروردگار تو مى‏خواست، تمام کسانى که روى زمین هستند، همگى به (اجبار) ایمان مى‏آوردند آیا تو مى‏خواهى مردم را مجبور سازى که ایمان بیاورند؟! (ایمان اجبارى چه سودى دارد؟!)»لازمه ی این اصل پذیرش حقوق پیروان دیگر ادیان است.
۶- مسلمان مکلف به محاسبه و بازخواست از دین دیگران نیست. حساب و بازخواست و جزا از یک سو در آخرت رخ خواهند داد، از سوی دیگر داور آن خداوند است، نه انسان جایز الخطا. اینکه پنداشته شود ما مجازیم غیر مسلمانان را به واسطه ی دین مورد خطاب و عتاب قرار دهیم، جا پای خداوند نهادن و آخرت را به دنیا آوردن است. مسلمان معتقد است که در زمینه ی امر دین داوری عادلانه از سوی خداوند در آخرت محقق خواهد شد. این اصل مسلّم قرآنی در آیات متعدد مورد تأکید قرار گرفته است. از جمله: «وَ إِن جَدَلُوکَ فَقُلِ اللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ اللَّهُ یحَْکُمُ بَیْنَکُمْ یَوْمَ الْقِیَامَه فِیمَا کُنتُمْ فِیهِ تخَْتَلِفُون‏»^[۸۴۹]«و اگر آنان با تو به جدال برخیزند، بگو: «خدا از کارهایى که شما انجام مى‏دهیدآگاهتر است! و خداونددر روز قیامت،میان شما در آنچه اختلاف مى‏کردید، داورى مى‏کند!» در موضع دیگری از قرآن خداوند به پیامبرش یادآوری می‌کند که بر ایمانت استقامت کن و بگو: «فَلِذَلِکَ فَادْعُ وَ اسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَ لَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَ قُلْ ءَامَنتُ بِمَا أَنزَلَ اللَّهُ مِن کِتَابٍ وَ أُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَیْنَکُمُ اللَّهُ رَبُّنَا وَ رَبُّکُمْ لَنَا أَعْمَالُنَا وَ لَکُمْ أَعْمَالُکُمْ لَا حُجَّه بَیْنَنَا وَ بَیْنَکُمُ اللَّهُ یجَْمَعُ بَیْنَنَا وَ إِلَیْهِ الْمَصِیر»^[۸۵۰]«پس به همین خاطر تو نیز آنان را به سوى این آئین واحد الهى دعوت کن و آن چنان که مأمور شده‏اى استقامت نما، و از هوى و هوسهاى آنان پیروى مکن، و بگو: «به هر کتابى که خدا نازل کرده ایمان آورده‏ام و مأمورم در میان شما عدالت کنم خداوند پروردگار ما و شماست نتیجه اعمال ما از آن ما است و نتیجه اعمال شما از آن شما، خصومت شخصى در میان ما نیست و خداوند ما و شما را در یک جا جمع مى‏کند، و بازگشت (همه) به سوى اوست!»
۷- مسلمانان موظفند با دیگران در صلح و آرامش باشند و مجاز نیستند با کسانی که علیه مسلمانان اقدامی نکرده اند وارد مخاصمه و کارزار شوند، بلکه موظفند با این گونه افراد و ملل دوستی کنند و نیکی ورزند و با انصاف عمل نمایند. این اصل که سرلوحه و اصل اولیه ی سلوک با غیر مسلمانان است به صراحت در قرآن کریم مورد تأکید قرار گرفته است: «لَّا یَنْهَئکمُ‏ُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقَاتِلُوکُمْ فىِ الدِّینِ وَ لَمْ یخُْرِجُوکمُ مِّن دِیَارِکُمْ أَن تَبرَُّوهُمْ وَ تُقْسِطُواْ إِلَیهِْمْ إِنَّ اللَّهَ یحُِبُّ الْمُقْسِطِینَ إِنَّمَا یَنهَْئکُمُ اللَّهُ عَنِ الَّذِینَ قَاتَلُوکُمْ فىِ الدِّینِ وَ أَخْرَجُوکُم مِّن دِیَارِکُمْ وَ ظَاهَرُواْ عَلىَ إِخْرَاجِکُمْ أَن تَوَلَّوْهُمْ وَ مَن یَتَوَلهَُّمْ فَأُوْلَئکَ هُمُ الظَّالِمُون‏»^[۸۵۱]«خدا شما را از نیکى کردن ورعایت عدالت نسبت به کسانى که در راه دین با شما پیکار نکردند و از خانه و دیارتان بیرون نراندند نهى نمى‏کند چرا که خداوند عدالت‏پیشگان را دوست دارد.تنها شما را از دوستى و رابطه با کسانى نهى مى‏کند که در امر دین با شما پیکار کردند و شما را از خانه هایتان بیرون راندند یا به بیرون‏راندن شما کمک کردند و هر کس با آنان رابطه دوستى داشته باشد ظالم و ستمگر است!»
بنابراین ضوابط مواجهه ی مسلمانان با غیر مسلمانان، نیکی و انصاف و دوستی با غیر مسلمانان مسالمت جو و قطع رابطه با غیر مسلمانان ظالم و متجاوز است. این دستور قرآن دقیقاً منطبق با ضوابط عقلایی همزیستی مسالمت آمیز و احترام متقابل در حقوق انسانی است.
الگوسازی با توجه به نکات آیات مرتبط با عملکرد یهود در زمان عدم جنگ
۱- مسلمانان آگاه باشند که عفو و گذشت به طور کلی شامل تمام یهودیان می شود و از ظاهر آن برخورد مسالمت آمیز و همزیستی با آنان و پذیرش جزیه از آنان است و نیز مجادله و گفتگو به بهترین روش با آنان، بر اساس آنچه برای خود می پسندی برای دیگران بپسند وآنچه برای خود نمی پسندی برای دیگران هم مپسند.
۲- مسلمانان آگاه باشند که چشم پوشی، از اشتباهات و انحرافاتی است که بر نظام دعوت اسلامی اثر سوء ندارد. اما اگر یهودیان پیمان شکنی کردند و نسبت به خدا و رسول او۶و مؤمنان خیانت نمودند و بخشش و عفو آنان، مسمانان را متضرر بسازد، دراین حالت باید به گونه ای با آنان برخورد شود که مسلمانان از شر آنان مصون بمانند.
۳- مسلمانان آگاه باشند که پس از پیمان شکنی بنی قینقاع و بنی نضیر، پیامبر۶، قصد کشتن آنان را داشت ولی از آنان گذشت. در باره ی قتل عام بنی قریظه پس از پیمان شکنی شان، مورخین گویند: مردانشان کشته و زنان و فرزندانشان اسیر شدند.
۴- مسلمانان آگاه باشند که پیمان نامه ی پیامبر۶با یهودیان در صورت عدم پایبندی به این موارد شکسته می شد: همکاری علیه پیامبر۶، همکاری علیه یاران پیامبر۶یعنی همه ی مسلمانان،اقدام تبلیغاتی بر ضد اسلام، اقدام مسلحانه، پشتیبانی تدارکاتی دشمن، توطئه های پنهان و آشکار در شب یا روز.
۵- مسلمانان آگاه باشند که مصالحه با دشمن جنگى، همیشه و در هر شرایطى جایز نیست، بلکه جواز آن مشروط به پدید آمدن شرایط و اوضاعى است که از آن به «مصلحت»تعبیر مى‏ شود.
۶- مسلمانان آگاه باشند که یهودیان مدینه به واسطه ی پیمان نامه از حقوق و مزایای شهروندی جامعه ی اسلامی برخوردار شدند. در انجام آداب و سنن و شریعت خود آزادی یافتند و در حقوق اجتماعی و سیاسی مثل دیگر شهروندان برخوردار از مزایا و حقوق گردیدند به شرط آن که قوانین و مقررات دولت اسلامی را رعایت کرده و به منافع و مصالح امت خیانت نکنند.
۷- مسلمانان آگاه باشند که به موجب پیمان نامه، حقوق اجتماعی یهود رعایت شده است و پیمان نامه ، شامل حال تمام گروه های ساکن یثرب بوده نه گروه خاصّی از آن ها و کلمه ی امت که به ساکنان یثرب داده شده است، دسته ای واحد از افراد است که همه در آن یکسان هستند.
۸- مسلمانان آگاه باشند که مدینه که تا آن زمان پایبند مقررات خاصی نبوده و با این پیمان نامه، در قالب قانون شکل گرفته و تابع آن می گردد و شکل واحد و متحد به خود می گیرد و همه ی این امت واحد در اختلافات می بایست برای حل اختلاف به رسول خدا۶مراجعه نمایند. جامعه ای که می بایست براساس تعاون و همکاری در جلب منافع و دفع بدیها بنا شود و درسایه ی آن، همه با یکدیگر بر اساس صداقت و دوستی و پرهیز از هر گونه همکاری در راه تجاوز و گناه، برخورد کنند.
۹- مسلمانان آگاه باشند که پیمان نامه، در میان اعراب یثرب و یا میان اعراب و یهود پیوندهای قبیله ای و خویشاوندی سابق را سست کرده، نظام اجتماعی جدیدی را جایگزین آن می کند که بر اساس آن مؤمنان باید بر ضد آن کسی که طغیان کند و یا علیه ایشان دسیسه کند و یا درصدد ظلم و تعدّی برآید یا میان مؤمنان فتنه و فسادی ایجاد کند، هماهنگ باشند گرچه آن شخص از فرزندان یکی از ایشان باشد.
۱۰- مسلمانان آگاه باشند که اهمیّت ویژه ی پیمان نامه ، به جهت پایان دادن به جنگ و نزاع و برقراری آرامش و امنیّت در شهر، که گروه های متعهد را به همکاری با یکدیگر فرا می خواند؛ و قرارداد، مسیر مخالفت و تضعیف قوا را مسدود ساخته و به آسانی چهره ی افراد مخالف و تفرقه انداز را مورد شناسائی قرار می دهد.
۱۱- مسلمانان آگاه باشند که پیمان نامه ، در صورت حمله ی دشمن، تجهیز شدن کل قوا را در برابر مهاجمین مطرح می سازد و این نوآوری در نظام جنگی قبل از آن بی سابقه بوده است.
۱۲- مسلمانان آگاه باشند که پیمان نامه ، موجب از بین بردن اتکاء به خویشاوندان است و لذا تمامی افراد دارای حقوقی واحد گردیده و در یک راستا می باشند بدون این که برای گروه خاصی، منزلت و جایگاه خاصی قائل گردد واین تساوی حقوق امری است پربها، که موجب دلگرمی افراد یک جامعه می گردد.
۱۳- مسلمانان آگاه باشند که به مقتضای این پیمان هیچ کس حق ستم و تجاوز به یهودیان ساکن مدینه را نخواهد داشت و آنان با حفظ دیانت خویش در کنار سایر ساکنان مدینه به زندگی مشغول هستند و براساس حکم الهی پیامبر اسلام۶می توانند در صورتی که مصلحتی در کار نبیند در کارهای یهودیان داوری نکند و یا اگر داوری نمود به قسط و برابری حکم نماید. بنابراین یهودیان در امور مربوط به نظام عمومی جامعه – از قبیل احترام و امنیّت جانی و منع ستم و ظلم – تابع فرمان رسول خدا۶بودند، اما در امور خاصّ خود، تنها هنگامی آن حضرت۶در باره ی آن حکم می فرمود که آنان به حضرت۶مراجعه می کردند و البته در این صورت نیز پیامبر اسلام۶مخیّر بودند که حکم نماید و یا اظهار نظر ننماید.
۱۴- مسلمانان آگاه باشند که براساس این پیمان، دشمن پیامبر اسلام۶، دشمنان یهود شمرده شوند و به موجب این پیمان، یهودیان موظف می شوند مشرکان را که دشمنان خدا و مسلمانان به شمار می رفتند به دوستی نگیرند، چرا که این پیمان همه ی مردم مدینه را – اعم از مسلمان و یهودی- یک ملّت واحد قرار می دهد که دشمنان آنان، دشمنان همه و دوستان آنان، دوستان همه محسوب می شوند و همه در دفع دشمنان همدست و یار یکدیگرند تا امنیّت همه به صورت یکپارچه تأمین شود.
۱۵- مسلمانان آگاه باشند که قرآن کریم یکی از مهمترین امور دینی را وفای به عهد می داند و هر کسی با هر دین و مسلکی، درصورتی که بدون غرض باشد این امر را می پذیرد.
۱۶- مسلمانان آگاه باشند که با توجه به گوناگونی و تعدد آیات در مبحث وفای به پیمان، متوجه تأکید قرآن بر حفظ عهود به ویژه در زمان تأئید حق، شامل ایمان به خداوند یکتا، رسل معظم خداوند:، انجام عبادات واجب مثل نماز و زکوه و شرکت در جهاد بر علیه ظلم و کوتاه نمودن سیطره ی آرزوها و امور دنیوی و پرداختن به آباد نمودن مزرعه ی آخرت و. . . عبادات مستحب مثل قرض الحسنه؛ است.
۱۷- مسلمانان آگاه باشند که با توجه به آیات مربوطه، خداوند مهربان علی رغم عهدشکنی های متعدد یهود، باز هم نسبت به ایمان آوردن ایشان تمایل داشته و از دربِ عفو و چشم پوشی با آنان سخن به میان آورده است و این امر برای همه ی انسان ها نشان از دریای موّاج رحمت او و رسول گرامیش حضرت محمد۶دارد و در حقیقت به انسان ها بزرگ منشی را می آموزد که در برابر نافرمانیها و پیمان شکنی ها، عفو و بخشودگی نمایند و فرصتهائی برای جبران خطاها قرار دهند.
۱۸- مسلمانان آگاه باشند که موهبت الهی تا جائی برای انسان خطاکار ادامه می یابد که اولاً خود انسان خواهان درجه اوّل آن باشد و ثانیاً نسبت به خطاهای خود آگاهی یافته و کمر همت ببندد تا با توبه و عبرت آموزی، راه حق را پیش بگیرد و در این مسئله مُصر باشد؛ ولی چنانچه انسان در این امر کاهلی نموده و به دنبال مسائل واهی باشد، خداوند متعال با توجه به درجات گناه فرد، او را آزموده و فرصتهائی در اختیارش قرار می دهد و با افزایش گناهان انسان، او را مبتلا به مشکلاتی که در حقیقت، پیش فرستاده ی خود اوست گرفتار می نماید و حدّ نهایت این شدّت و سختی مرگ و کشته شدن و از بین رفتن آن فرد است.
۱۹- مسلمانان آگاه باشند که با الگو گرفتن از عملکرد پیامبر اسلام۶، مسئولین قانونی جامعه اسلامی موظف می شوند که پیشنهادهای قرارداد صلح را تا آنجا که با هدفهای اصیل اسلام مغایر نباشد با آغوش باز بپذیرند.
۲۰- مسلمانان آگاه باشند که از نظر قرآن، صلح و همزیستی بین انسان ها آنچنان مطلوب و دوست داشتنی است که بشر باید بدان عشق بورزد.
۲۱- مسلمانان آگاه باشند به خاطر اینکه مجاز باشند در جنگیدن و گرفتن غنیمت، مسئله ی مسلمان نبودن اهل کتاب را بهانه نکنند، چنین هدف پست و مادى را مجوز جنگیدن با آنان نسازید زیرا نزد خدا غنیمت‏ها و فوائدى است افضل از غنیمت‏هاى دنیایى، زیرا هم بیشتر است و هم باقى و دائمى است، پس اگر شما طالب غنیمت هستید جا دارد غنیمت‏هاى الهى را مقدم بدارید و بر غنیمت‏هاى دنیایى ترجیح دهید.
۲۲- مسلمانان آگاه باشند که در پاره ای از موارد ممکن است پیشنهاد قرارداد صلح، پوششی بر مقاصد خصمانه ی دشمنان مسلمانان باشد ولی مسلمانان تا اطمینان بر مقاصد خائنانه ی دولت ها و گروه هایی که پیشنهاد انعقاد پیمان صلح را می دهند حاصل نکرده اند، نمی توانند از قبول پیشنهاد آنان سرباز زنند..
۲۳- مسلمانان آگاه باشند که اگر اهل کتاب پیمان هاى خود را پس از عهد خویش بشکنند، و آئین شما را مورد طعن قرار دهند، با پیشوایان کفر پیکار کنید چرا که آن ها پیمانى ندارند شاید (با شدّت عمل) دست بردارند!
۲۴- مسلمانان آگاه باشند که بر اساس عملکرد پیامبر اسلام۶چون در آغاز هجرت، مسلمانان در اقلیت بودند و آئین محمّدی قدرت و توانائی چندانی نداشت آن حضرت۶مأمور به صبر بود و زمانی که توانست با گروه های مختلف پیمانی امضاء کند و آنان را- که ظاهراً در موضع قوی تر بودند- با خود همراه کند منافع بسیاری را برای مسلمانان کسب کرد و جان و مال پیروان اسلام از دستبرد مخالفان در امان می ماند.
۲۵- مسلمانان آگاه باشند که به واسطه ی پیمان با یهود،حضرت محمد۶با رفع مشکلاتی که مشابه آن در مکّه از گسترش اسلام جلوگیری کرده بود؛ اکنون می توانست با آسایش خاطر بیشتری به تبلیغ آئین خود و مقابله با دشمنان خارجی بپردازد..
۲۶- مسلمانان آگاه باشند که به واسطه ی پیمان نامه با یهود، پیامبر۶هم می خواست تا بین دشمنان خود، شکاف اندازد و هم در فرصتی مناسب تر با آنان روبرو گردد؛ همان گونه که با قریش صلح کرد و سپس مکّه را فتح کرد. و این یکی از شگردها و تاکتیکهای نظامی– سیاسی است که در عصر حاضر نیز در مواردی که مسلمانان در موضع ضعف قرار می گیرند می بایست از آن بهره جویند.
۲۷- مسلمانان آگاه باشند که مفاد قراردادهای ذمّه ای که در صدر اسلام منعقد شده است، از این لحاظ حائز اهمیت هستندکه نه تنها ویژگیهای روابط بین مسلمانان و اهل کتاب را نشان می دهند، بلکه نمایانگر وضع ساده و اختلافات اندکی هستند که در آن ایّام در خصوص امور اجتماعی میان مسلمانان و اهل کتاب وجود داشته است.
۲۸- مسلمانان آگاه باشند که اتخاذ سیاست صلح جویانه ی مسلمانان صرفاً به دلیل حزم و احتیاط نبوده، بلکه این یک حقیقت آشکار است که روح تسامح و مدارا در مورد اهل کتاب، جزء لاینفک تعلیمات پیامبر اکرم۶است‌.
۲۹- مسلمانان آگاه باشند که با کسانی از اهل کتاب که ایمان به خدا و روز جزا ندارند و آنچه را خدا و رسولش تحریم کرده است حرام نمی شمارند و آئین حق را نمی پذیرند، پیکار کنید تا زمانی که جزیه را با دست خود، با خضوع و تسلیم بپردازند‌. اسلام درِ آشتی را به روی آن ها می گشاید و آنان را با قبول پرداخت جزیه، در جایگاه شهروند هم پیمان می پذیرد‌.
۳۰- مسلمانان آگاه باشند که جزیه چیزی است که از اهل ذمّه (اهل کتابی که با مسلمانان پیمان همزیستی دارند و در قلمرو اسلام زندگی می کنند) گرفته می‌شود، و جزیه به منزله ی پاداشی است که آنان در برابر حفظ جان و مالشان می پردازند‌. در برابر آن، دولت اسلامی امنیت همه جانبه آنان را تأمین می‌کند.