-(مثل نما). وجودمردمدانامثالزر طلاست/ بههرکجاکهرودقدروقیمتشدانند (گلستان:120) ( در فضیلت دانایی)
-(مثل نما).(نگویند از سر بازیچهحرفی/ کزآنپندینگیردصاحبهوش. (گلستان:95) (آدم‌های باهوش و خردمند از هر چیز جزئی نیز، پند و عبرت می‌گیرند.)
-(مثل نما). وقتیافتادفتنه‌ایدر شام/ هرکسازگوشه‌ایفرارفتند روستازادگاندانشمند/ بهوزیریپادشاهرفتند پسرانوزیر ناقصعقل/ بهگداییبهروستا رفتند.(گلستان:155-154) (در فضیلت خرد و خردمندان)
-(مثل نما). هنر چشمهیزایندهاستو دولتپاینده.(گلستان:154) (در فضیلت هنر و دانایی)
-(مثل نما). هنرمند،هرجاکهرودقدربیندوبرصدرنشیندوبی‌هنرلقمهچیندوسختیبیند. (گلستان:154) (در فضیلت هنر و دانایی.)
-(مثل نما). چو کنعانراطبیعتبی‌هنربود/ پیمبر زادگیقدرشنیفزود. (گلستان:180) (فضیلت هنر بر پیامبرزادگی)
-(حکمت). هنربنمایاگر دارینهگوهر/گلاز خارستو ابراهیماز آذر.(گلستان:180) (در فضیلت هنر و دانایی بر اصل و نسب)
- (حکمت). بزرگیبهعقلاستنهبهسال . (گلستان:63) (فضیلت عقل و خرد بر سن وسال)
- (مثل نما). جاهلانچوبهدلیلازخصمفرومانند،سلسلهیخصومتبجنبانند. (گلستان:166) (خصومت نشان فقدان منطق است.)
- (مثل نما). ازاینبهنصیحتنگویدکست / اگرعاقلی،یکاشارتبساست..(بوستان:905) (یک اشاره برای انسان عاقل کافیست)

- (حکمت). نکردندرغبتهنرپروران / بهشادیخویشازغمدیگران. (بوستان: 525) (نباید بر غم و اندوه دیگران شادی کرد.)
(حکمت). قلمزننگهداروشمشیرزن ( … کهحلاجودرزیچهمردوچهزن ) (بوستان: 1072) (فضیلت دانشمند وسپاهی)
-(حکمت). قلمزننگهداروشمشیرزن (… نهمطربکهمردینیایدززن ) (بوستان:1072) (فضیلت دانشمند و سپاهی)
در شتاب و عجله
-(مثل) ايبسااسبتيزروكهبمرد/ خركلنگجانبهمنزلبرد.(گلستان:93) (تأکید بر عدم قضاوت بر ظاهر اشخاص)
-(مثل) انگورنوآوردهترشطعمبود / روزیدوسهصبرکنکهشیرینگردد.( گلستان:145) (تأکید بر داشتن صبر و شکیبایی)
-(مثل). اسبتازیدوتکرودبهشتاب / شترآهستهمی‌رودشبوروز.( گلستان:152) (پرهیز از شتاب و عجله)
-(مثل). بهچشمخویشدیدمدر بیابان/ کهآهستهسبقبردازشتابان سمندبادپایازتکفروماند/ شتربانهمچنانآهستهمیراند.(گلستان:176) (پرهیز از شتاب در انجام امور)
-(مثل). بهتندیسبکدستبردنبهتیغ/ بهدندانگزد پشتدستدریغ.(گلستان:147)(پرهیز از عجله در تصمیم‌گیری و انجام امور.)
-(مثل). تاتریاقاز عراقآوردهباشندمارگزیدهمردهباشد(گلستان:71) (تأکید بر شتاب در حلّ مشکل دیگران.)
-(مثل). رفتنونشتنبهکهدویدنو گسستن. (گلستان:151) (در پرهیز از عجله و شتاب در انجام امور.)
-(حکمت). سخندانپروردهپیر کهن/ بیندیشیدآنگهبگویدسخن.(گلستان: (درنکوهشعجلهوشتابدرگفتار.)
-(حکمت). سخنتانگوییتوانیشگفت/ ولیگفتهرابازنتواننهفت. .گلستان (درنکوهشعجلهوشتابدرگفتار.)
-(مثل). شرطعقلاستصبر تیر انداز/ کهچو رفتاز کماننیایدباز. (گلستان:179) (در نکوهش عجله و شتاب در گفتار و رفتار)
- (مثل). کنونکوشکآبازکمر در گذشت/ نهوقتیکهسیلاباز سرگذشت..(بوستان: 3658) (تأکید بر اقدام سریع در حلّ مشکل)
- (مثل). کنونبایداینمرغراپایبست/ نهآندمکهسررشتهبردتزدست .(بوستان: 3672) (تأکید بر اقدام سریع در رفع مشکل)
در سخن و گفتار
-(حکمت).اگرچهپیشخردمندخاموشیادباست / بهوقتمصلحتآنبه،کهدرسخنکوشی دوچیزطیره‌یعقلاستدمفروبستن/ بهوقتگفتنوگفتنبهوقتخاموشی.( گلستان:53) (تأکید بر سخن گفتن و نیز سکوت بجا)
-(مثل نما). تا مرد سخننگفتهباشد/ عیبو هنرشنهفتهباشد.(گلستان:59) (اهمیّت گفتار در تشخیص شخصیّت اشخاص)
-(مثل نما). چو یکبار گفتیمگو باز پس/ کهحلواچویکبار خوردند،بس.(گلستان:130) (هرچیز گفتنی، یکبار ارزش شنیدن را دارد.)
-(حکمت). زباندر دهانایخردمند چیست؟/ کلیددرگنجصاحبهنر
چو در بسته باشد چه داند کسی / که جوهر فروش است یا پیله‌ور. (گلستان:53) (گفتار نشانه‌ی شخصیّت انسان است.)
-(حکمت). زیانبریدهبهکنجینشستهصمٌّبکم/ بهاز کسیکهنباشد زبانشاندر حکم. (گلستان:53) ( در فضیلت سکوت بر گفتار نا به جاست)
-(مثل نما). فهمسخنگرنکندمدّعی/ قوّتطبعازمتکلّممجوی فسحتمیدانارادتبیار/ تا بزندمردسخنگویگوی. (گلستان:91) (تأثیر متکلّم و مخاطب بر هم.)
-(مثل نما).دانا چونطلبه‌عطاراستخاموشوهنرنمای، نادانچوطبلغازی بلندآوازومیان‌تهی(گلستان:180) (در فضیلت سکوت به جا.)
-(حکمت). خبریکهدانیدلیبیازارد،توخاموشتادیگریبیارد . (گلستان:174) (مراقبت بر دادن خبر)
- (مثل نما). بلبلامژده ‌یبهاربیار / خبربدبهبومبازگذار.(گلستان:174) (مراقبت بر دادن خبر)
- (حکمت). سخنآن‌گهکندحکیمآغاز/ یاسرانگشتسویلقمهدراز کزناگفتنشخللزاید / یاز ناخوردنشزیانآید.(گلستان:110)(تأکید بر خوردن و گفتن به موقع)
- (حکمت). سخنراسراستایخداوندوبن / میاورسخندرمیانسخن.(گلستان:130) (تأکیدبرسخنبهجاگفتن)
- (حکمت). خداوندتدبیروفرهنگوهوش / نگویدسخنتانبیندخموش . (گلستان:130) (تأکید بر سخن به جا گفتن)
- (حکمت). سخنیدرنهاننبایدگفت / کهبرانجمننشایدگفت. (هگلستان:171) (تأکید بر دوری از بدگویی و غیبت)
- (حکمت). حذرکنز ناداندهمردهگوی/ چو دانایکیگویو پروردهگوی. .(بوستان:2894) (در آداب سخن گفتن و پرهیز از نادانان بسیارگوی.)
- (حکمت). سخنتانگوییبر آندستهست/چو گفتهشودیابداوبر تودست. .(بوستان:2907) (در تأکید بر تأمّل در گفتار و رفتار.)
- (حکمت). حقازاهلباطلببایدنهفت .(بوستان: 3522) (با اهل باطل از حق سخن گفتن بیهوده است.)
-(حکمت). نداردکسیباتوناگفتهکار / ولیکنچوگفتیدلیلشبیار. (بوستان:2952) (در فضیلت خاموشی و سکوت.)
پند و نصیحت
-(حکمت). پند گیر از مصائبدگران/تا نگیرند دیگرانبهتوپند.(گلستان:187)(تأکید بر عبرت گرفتن از تجارب دیگران.)
-(حکمت). هرچهمیدانیازنصیحتو پند/گرچهدانیکهنشنوندبگوی.(تأکید بر نصیحت دیگران در هر شرایطی)
-(مثل نما). گر نیایدبهگوشرغبتکس/ بررسولانپیامباشدوبس.(گلستان:191) ( در وظیفه‌ی انسان دانا در ابلاغ پیام و روشنگری)

مشتریانی که به شدت ناراضی هستند اما به علت عدم وجود شرایط رقابتی تامین کننده دیگری را نمی شناسند.
مشتریان حریص
مشتریانی که با وجود رضایت بالا از یک سازمان، همواره در جستجوی تامین کننده ی دیگری هستند که محصول خود را با قیمت کمتر ارائه می کند
مشتریان خطرناک :مشتریانی که با وجود شرایط رقابتی به سراغ دیگر تامین کنندگان می روند اما از هیچ فرصتی برای ابراز عدم رضایت خود از سازمان قبلی هم صرفنظر نمی کنند.در شکل زیر ارتباط رضایت مشتری با وفاداری مشتری و سود آوری سازمان ارائه شده است

شکل۲-۶ ارتباط رضایت مشتری باوفاداری مشتری وسودآوری سازمان

۲-۹-۷) ارتباط رضایت مشتری با انتظارات مشتری

لینگلنفلد رضایت مشتری را از لحاظ روانشناختی، احساسی می داند که در نتیجه مقایسه بین مشخصات محصول دریافت شده با نیازها یا خواست های مشتریان و انتظارات اجتماعی در رابطه با محصول، حاصل می شود. راپ ۲ بر مبنای تعریف فوق، رضایت مشتری را به عنوان یک دیدگاه فردی برای مشتری تعریف می کند که ازلحاظ انجام مقایسات دائمی مابین عملکرد واقعی سازمان و عملکرد مورد انتظار مشتری ناشی می گردد.

شکل۲-۷ ارتباط رضایت مشتری باانتظارات مشتری

۲-۹-۸) روش های اندازه گیری اعتماد مشتری:

بطور کلی متدهای اندازه گیری اعتماد مشتریان را می توان به دو دسته عمده تقسیم نمود:
۱-روش های عینی۲-روش های نظری یا مفهومی
روش های عینی روش هایی هستند که از طریق اندازه گیری شاخص هایی که قویاً با اعتماد مشتریان همبسته هستند بطور غیر مستقیم به اندازه گیری میزان اعتماد مشتریان می پردازند. اعتبار و صحت این مدل ها با شک و تردید همراه است، بنابراین از این روش ها کمتر برای اندازه گیری اعتماد مشتری استفاده می گردد در مقابل، روش های نظری یا مفهومی با بهره گرفتن از ارزیابی نظرات مشتریان بطور مستقیم رضایتمندی آنان را اندازه می گیرند. به همین دلیل اعتبار روش های نظری به مراتب بیش از روش های عینی می باشد. روش های نظری خود به دو دسته روش های رویداد گرا و روش های مشخصه گرا تقسیم می شوند. تقسیم بندی روش های مختلف اندازه گیری اعتماد مشتری به لحاظ نظری را می توان در شکل زیر مشاهده نمود

(شکل ۲-۸ ) روش های اندازه گیری رضایت مشتری

۲-۹-۹) اهمیت اعتماد و روابط بلند مدت خریدار-فروشنده

در اکثر مطالعات، اعتماد همواره یک عنصر تعیین کنند روابط بلند مدت خریدار- فروشنده می‌باشد. بحث اعتماد از بحثهای بسیار مطرح در تجارت است. اعتماد یک جزء اساسی و لاینفک روابط اجتماعی است. با افزایش اهمیت بازاریابی ارتباطی و مدیریت ارتباط با مشتری بحث اعتماد  نیز اهمیت بیشتری یافته است . بازار یابی رابطه ای یعنی: ایجاد، توسعه و حفظ تعاملات سودمند با مشتری. موفقیت بازار یابی رابطه ای در گرو اعتماد می‌باشد چرا که نقش مهمی را در تکامل روابط تجاری ایفا می کند. در واقع بیشترین ارزش و اهمیت اعتماد در بازاریابی به ایجاد و مدیریت روابط دو جانبه بر میگردد (Anderson & Narsu, 1988).
مفهوم اعتماد از دیرباز در کانون توجه پژوهشگران بازاریابی بوده است. در دهه‌ های ۵۰ و۶۰ محققان اهمیت اعتماد را در روابط تجاری شناسایی کرده اند. در دهه ۷۰ تلاش در شناسایی اهمیت اعتماد بصورت میدانی بوده است. در طی دهه ۸۰ اعتماد در زمینه‌های متعدد بسیاری وارد شد. بنابراین مفهوم اعتماد یک مفهوم بسیار قدیمی بوده و متون بسیاری پیرامون آن نوشته شده است با این وجود هنوز هم کارهای بسیاری باقی مانده و زمینه های زیادی جهت تحقیق وجود دارد. بررسی اعتماد در روابط دو جانبه خریدار-فروشنده یکی از همین زمینه ها می باشد(Sevensson, 2001).
باین و بلسا(۲۰۰۴)معتقدند بازار محوری از مجرای جمع آوری و اشاعه اطلاعات و ایجاد دانش و بصیرت پیرامون نیاز و خواسته مشتریان سعی در ایجاد حداکثر ارزش برای مشتریان دارد. اینکار از مجرای روابط با مشتریان میسر می گیرد. چنین ارتباطی  می تواند اعتماد مشتریان را افزایش دهد. روابط بین اعتماد و بازار محوری را می توان به صورت زیر خلاصه کرد:
۱٫       افزایش هماهنگی بین وظایف در سازمان موجب افزایش اعتماد مشتریان به سازمان می شود.
۲٫       افزایش دانش پیرامون مشتریان در نهایت موجب افزایش اعتماد مشتریان به سازمان می شود.
۳٫       افزایش اشاعه اطلاعات از سازمان موجب افزایش اعتماد مشتریان به سازمان    می شود.
۴٫       هر چه پاسخگویی سازمان هنرمندانه تر باشد موجب افزایش اعتماد مشتریان به سازمان می شود.
۵٫       هر چه پاسخگویی سازمان بهتر اجرا شود موجب افزایش اعتماد مشتریان به سازمان می شود.
گرایش طرفین به برقراری روابط بلند مدت به میزان اعتماد طرفین به یکدیگر بر می‌گردد. نوردویر و همکارانش (۱۹۹۰)معتقدند که در مطالعات سنتی گذشته اساساً در برقراری و تداوم روابط بلند مدت بر عامل وابستگی و سرمایه گزاریهای ویژه تاکید  می شده است. در حالیکه وابستگی شرط کافی برای توجیه روابط بلند مدت نمی‌باشد. در واقع عنصر الزامی جهت گرایش به تداوم روابط، اعتماد است. همانگونه که پیشتر عنوان شد در وابستگی و سرمایه گزاری در معامله ویژه تاکید بر شرایط موجود است اما اعتماد موجب تمرکز بر آینده می شود.
در سایه اعتماد ،طرفین باور خواهند داشت که حتی در شرایط غیر قابل پیش بینی آینده همچنان سهمشان از منافع به طور عادلانه حفظ خواهد شد. در حالی که وابستگی و سر مایه گزاریهای ویژه تنها موجب تحمیل تشریک مساعی بین طرفین می شود در این شرایط هر دو طرف می‌کوشند تا این وابستگی را کاهش دهند بنابراین وابستگی  برای تداوم روابط کافی نیست و باید جو توام با اعتماد را برقرار کرد (Gnesan, 1994).
اعتماد مشتری به فروشنده به سه طریق بر گرایش مشتری به روابط بلند مدت اثر می‌گذارد:
۱-ریسک رفتارهای فرصت طلبانه فروشنده در معامله از بین می رود.
۲-خریدار اطمینان می یابد که نابرابری در روابط کوتاه مدت بوده و با گذشت زمان از بین خواهد رفت.

1. 1. هزینه‌های مبادله را کاهش می دهد.

در صورتی که طرفین به یکدیگر اعتماد داشته باشند می توان خطرات رفتارهای فرصت طلبانه را حذف یا تخفیف داد. مادامی که اعتماد وجود دارد، خریداران و فروشندگان باور خواهند داشت که سرمایه گذاری در معامله ویژه  با حداقل ریسک همراه خواهد بود چرا که هر یک از طرفین به احتمال بسیار کمی ممکن است جهت کسب منافع یکجانبه اعمال قدرت نمایند.
همچنین روابط مبتنی بر اعتماد هزینه مبادله کمتری دارند چرا که همان قراردادهای ناقص و نیمه تمام برای ادامه روابط تجاری کافی است زیرا زمانی که طرفین به یکدیگر اعتماد دارند به هنگام مواجهه با شرایط پیش بینی نشده، هر دو طرف به گونه ای که منافع دو جانبه تضمین گردد سازگاریهای لازم را صورت می دهند.
در چنین شرایطی که روابط مبتنی بر اعتماد می باشد خریدار و فروشنده به جای بهره گیری فرصت طلبانه و کوتاه مدت از نابرابریهای موجود سعی می کنند در بلند مدت این مساله را حل نمایند بنابراین می توان گفت اعتماد در روابط تجاری ریسک رفتار فرصت طلبانه را از بین برده و هزینه مبادله را می کاهد. در نتیجه احتمال گرایش مشتری به برقراری روابط بلند مدت با فروشنده افزایش خواهد یافت (Sin et al. 2005).

۲-۱۰)مفهوم اعتماد دربانکداری اینترنتی:

اعتماد یک مفهوم چند بعدی است و ابعاد متفاوتی دارد. در متون مختلف معانی متفاوتی برای اعتماد عنوان شده است. اسونسون دست کم بیست معنی متفاوت از اعتماد که در متون مختلف آمده را ذکر کرده است از قبیل: اطمینان، قابلیت پیش بینی، توانمندی، شایستگی،  تخصص، خیرخواهی، تمایل، حس تجاری، نوع دوستی، انسجام، وفاداری، ایمان، اجماع، سازگاری، شخصیت، مدیریت باز، علاقه، پذیرش، واقعیت و… (Sevensson, 2001).
اکثر تحقیقات اعتماد را اینگونه تعریف می کنند: “میزان باور یک سازمان به حسن نیت و اعتبار سازمان متقابل.” بنابراین اعتماد در چار چوب روابط تجاری دارای دو بعد است: قابلیت اعتبار و حسن نیت.
اعتماد سازی در روابط باید طی  مراحلی که در آن سازمانها از یکدیگر اطلاعاتی را جمع آوری می کنند تا دانش دو   جانبه ای را از یکدیگر بدست آورند، صورت گیرد (Child, 2001).
مفهوم اعتماد نوعی باور، احساس یا انتظار خریدار(فروشنده) می باشد که ناشی از تخصص، قابلیت اتکا و اهداف یا نیات فروشنده(خریدار) می باشد. بر اساس این تعریف اعتماد دارای  دو جزء متفاوت است:
۱-اعتبار : میزان باور خریدار به تخصص و توان فروشنده در جهت عملکردی کارا و اثر بخش
۲- خیرخواهی یا حسن نیت: میزان باور خریدار به نیات و انگیزه‌های فروشنده در جهت انتفاع بیشتر خریدار . یعنی از دیدگاه خریدار چقدر امکان دارد با عوض شدن شرایط و حاکم شدن شرایط جدیدی که هیچ گونه تعهدی نسبت به آن وجود ندارد، فروشنده نیات و انگیزه‌های مثبتی در جهت منافع خریدار داشته باشد.
اعتماد بر مبنای تخصص و توانمندی  سازمان به معنای اعتبار سازمان است یعنی انتظار افراد از اینکه قراردادهای کتبی و شفاهی فروشنده قابل اتکا می‌باشد اما حسن نیت بر انگیزه ها و نیات طرف دیگر مبادله تاکید دارد. این بعد بیشتر به ویژگیها و نیاتی انتسابی به طرف دیگر مبادله بر می‌گردد تا رفتار واقعی و ویژه آن طرف. فروشندگانی که تحصیل منافع دو جانبه را در نظر دارند، نسبت به فروشندگانی که فقط بدنبال منافع خود هستند قابلیت اعتبار بیشتری  دارند. در حالی که اغلب محققان پیشین برای اعتماد تنها یک بعد قایل بوده‌اند. در حالیکه مطالعات بیشتر حاکی از آن است که اعتماد ، ساختاری چند بعدی دارد. هر یک از این ابعاد تاثیر متفاوتی بر تعیین بازه زمانی روابط دارد قابلیت اعتبار نسبت(Ganesan, 1994).

۲-۱۰-۱)اعتماد وبانکداری اینترنتی

موجودیتهای مختلفی از جمله بانکها‍‌، مشتریان و طرفهای ثالث در انجام تراکنشهای بانکی از طریق اینترنت دخالت دارند. دراینجا نقش هر یک را در یک مدل ساده بانکداری اینترنتی تشریح ودر مورد چگونگی ایجاد اعتماد در این زمینه، که پایه آن وب است، بحث خواهیم کرد.
استفاده از سرعت و سادگی منحصر به فرد اینترنت در انجام تراکنشهای بانکی را اصطلاحا بانکداری اینترنتی گویند. در این راستا مشتریان سرویس مورد نیاز خود یا هر گونه تراکنش با بانک را از طریق وب سایت بر روی اینترنت انجام می دهند. از سوی دیگر بانک نیز سرویس هایی خود را روی وب سایت قرار می دهند . شرکت های ثالث نیز با فراهم سازی تکنولوژی ، سیستم های بانکداری تحت وب در بانکداری اینترنتی سهیم می باشند.
برای انجام عملیات بانکی تحت وب لازم است مشتریان دانشی در مورد بانک مربوطه ، سرویسهای مورد نیاز و مشخصات آن ها داشته باشند . بانکها نیز همچنانکه ازفعالیت ها و استراتژی های تجاری بهره می برند ، از زیر ساختهای تکنولوژی جهت پشتیبانی از وب سایتهایشان استفاده می کنند (نظیر سرورها، سیستمهای اطلاعاتی، پایگاه داده ،سیستمهای پرداخت و مکانیسم های امنیت و محرمانگی ). برخی از خدمات پایه مثل نمایش اطلاعات بانکی ، پروسه انجام تراکنشهای بانکی و پشتیبانی از مشتریان (قبل، در طول و بعد از انجام فعالیت بانکی) باید از طریق وب سایتها فراهم شوند.

۲-۱۰-۲)اعتماد در بانکداری اینترنتی

اعتماد بسته به دامنه کاربرد آن دارای تعاریف مختلفی است به صورت عمومی اعتماد را این گونه تعریف می کنند : با اطمینان تکیه کردن بر روی شخصیت ، توانایی، قدرت، حقیقت وراستی هر فرد یا هر چیزی و یا اطمینان و اعتماد به مشخصات و ویژگی های یک شیء یا فرد ویا حقیقت و حالت آن . بعضی نگرشها آن را به عنوان یک پاسخ درونی و شخصی می پندارند عده ای دیگر آن را تنها به عنوان یک ارزیابی منطقی از قابلیت اطمینان فرض می کنند.
بر اساس TTU-T X.509، بخش ۳۰۳۰۵۴ اعتماد این گونه تعریف می شود : .به صورت معمول زمانی میتوان گفت یک موجودیت به موجود دوم اعتماد دارد که موجود نخست فرض کند موجود دوم رفتارش مطابق، با انتظار موجود نخست است(۲۰۰۲,dona)‌

تا به جان این جهانی زنده ، چون دیو وستور ،
گرچه پیری ، همچو دنیا ، خویشتن کودک شمار
در این بیت پلنگ رمز شهوت است و موش رمز حرص . « اگر مردی ببینی [ بصفت پلنگ] بدان که او مردی بود طالع و حریص و با قوّت . » ( خوابگزاری ۴۲ ) سنائی درین بیت که از پلنگ و موش سخن گفته است اشارت به نکته ای از عقاید قدما دارد که می پنداشته اند اگر پلنگ کسی را زخمی کند و موشی بر آن زخمِ او بمیزد یعنی بشاشد آن شخص خواهد مرد . و وقتی چنین موش و پلنگی در چپ و راست تو هستند ، به خواب خوش فرو مرو .
حرص و شهوت در تو بیدارند ، خوش خوش تو مخسب
چون پلنگی بر یمین داری و موشی بر یسار
در این بیت سنائی نکوهش می کند کسانی که مال را بخشش می کنند ولیکن بنیاد و اساس آن بر ریاکاری است . و در بیت بعد تأکید می کند که بر خشم خویش مسلّط شو ، در دنیا ، زیرا به چشم صفت ( یعنی به اعتبار و ویژگی ها و صفات ) کسی که در این دنیا بر سگ خشم خویش سوار و مسلّط نباشد ، خود در آن جهان سگ محبّوب خواهد شد .
مال دادی ، لیک روی است و ریا اندر بُنه
کشت کردی ، لیک خوک است و ملخ در کشت زار
خشم را زیر آر ، در دنیا ، که در چشم صفت
سگ بود انجا کسی کاینجانباشد سگ سوار
در این ابیات تعلیمی به داستان تاریخی آدم و حوا ، که در آغاز ، در بهشت بودند و بر اثر گناهی که مرتکب شدند و از شجره ی ممنوعه میوه خورند، از بهشت بیرون رانده شدند و عیب در نژاد آدم امری ذاتی نیست ، بلکه امری عارضی و عاریتی است ، اگر تو از نژاد آدمی ، جامه عورا ( = عیب ) را از تن خویش بیرون کن . و حلم و خرسندی را در خاک و آب جستجو کن که طینت تو از آن است. و مانند باد و آتش سرکش و نا آرام مباش که در باد و آتش خرسندی و وقار نیست و رنگ و بوی حقیقی در بردباری و غُلّو طبع است .
خشم و شهوت و مار و طاووسند ، در ترکیب تو
نفس را آن پایمرد و دیو را این دستیار
کی توانستی برون آورد آدم را ز خُلد
گر نبودی راهبر ابلیس را طاووس و مار ؟
عور گَرد از کِسوتِ عار ار ز دوده ی آدمی
زانکه اندر تخمِ آدم عاریت باشد عوار
حلم و خُرسندی در آب و گل طَلَب ، کِت اصل ازوست
کی بود در باد خرسندی و در آتش وقار
حلمِ خاک و قدرِ آتش جوی، کاب و باد راست
گرت رنگ و بوی بخشد پیلور صد پیلوار
سنائی در این بیت اخلاقی و عرفانی می گوید : تا اسیر شهوت و شکم پرستی خویش هستی ، حاجیان و پرده داران کی بر درگاه محبّوب ، تورا اجازه ی دخول خواهند داد ؟
تا تو اندر زیرِ بارِ حلق و جلقی چون ستور
پرده داران کی دهندت بار بر درگاه یار؟
سنائی در این بیت اخلاقی می گوید : همان طور که خربزه گرم است . و به مزّاج طفلان زیان دارد ، خیار سرد است و برای پیران مضّر است . طمع و مال اندوزی به مانند خیار و خربزه برای طفلان و پیران زیان آورند و تو را به اعماق درکات می برد .

گِردِ خُرسندی و بخشش گَرد ، زیرا جَمع و طَمع
کودکان را خربزه ی گرم است و پیران را خیار
در این بیت اخلاقی و اجتماعی سنائی بیان می دارد که رستگاری در راستی است و به این آیه شریفه « والذین هِم عَنِ اللَغوِ مُعرِضون ۳/۲۳ ) » « و [ مومنان ] آن کسانی که ایشان از سخن بیهوده روی بگردانیدگان باشند » و گفته اند هر حرفی [ از قرآن ] چراغی است از نور اعظم افروخته ، آفتابی است از مشرق حقیقت طالع گشته ، و به آسمان غیرت ترقی گرفته ، هر چه صفات خلق است و کدورت بشر ، حجاب آن نور است و تا حجاب برجاست تافتن آن را طمع داشت خطاست .
راستکاری پیشه کن کاندر مصاف رستخیز
نیستند ازخشم حق جز راست کاران ، رستگار
تا به جان لَهو ولَغوی زنده، اندر کوی دین
از قیامت قِسم تو نقش است واز قرآن نگار
سنائی در این بیت عرفانی ، اشاره دارد به « مَن جاوَ بالحَسَنهِ فَلَهُ عَشرُ اَمثالِها » ( ۱۶۰/۶) « هر که بیارد نیکی ولی به امید اینکه در مزرعه ی تو بروید و چند برابر شود بذر را در شیار می پاشی و این شرط و آیین ایمان نیست که تو خاک و سرگین ( = زمین مزرعه و کود ) را استوار و امین می دانی و حق را نا امین و خائن .
حق همی گوید : «بِدِه ، تا دَه مکافاتت دهم .»
آن به حق نَدهی و پس آسان بپاشی در شِیار
این نه شرط مومنی باشد که در ایمانِ تو
حق همی خاین نماید ، خاک و سرگین استوار
در این بیت اخلاقی و تمثیلی سنائی تأکید دارد برگرد ایمان و دین خویش ، به بی دینی مَتَن ( مثل عنکبوت که تار می تند ) بذرِ دنیایی را در وُسعت جانِ خویش ، از سر بیگاری ، مپاش و مکار و چه زیان بزرگی ! تا برین سِرّ او را اطلاع است بسا رسوائیها که او از ما می داند . آنکه زر و سیمِ سره از ناسره باز می شناسد .
گِردِ دین ، بهر صلاح تن ،به بی دینی مَتَن!
تخمِ دنیا در فراخ جان به بیگاری مکار!
ای بسا غبنا کِت اندر حشر خواهد بود، از آنک ،
هست ناقد بس بصیر و نقد ها بس کم عیار
در این ابیات فلسفی و حکمی – سنائی اشعری مذهب است و اشاعره ظاهراً جبر را قبول ندارند . و معتقد که در عین اینکه اعمالِ عباد ، همگی ، به علم و اراده و مشیّت خداوند است . ( ظاهراً جبری است ) با این همه مردمان دارای اختیار و اعمال اختیاری هستند که بر طبق آنها مورد ثواب و عقاب قرار می گیرند ( شرح العقاید النسفیّه ۱۰۹-۱۱۸ ) بنابراین تعبیر ننگ جبر در اینجا تعرضی دارد نسبت به آن ها که قائل به جبر مطلق اند و طمطراق اختیار تعریضی دارد به آراء معتزله – و در این بیت یعنی خواب اصحاب کهف ، در غار ، از بیداری شما بهتر است . زیرا آنان از دقیانوس خویش ( = رمز فرمانروائی ظالم و نفس امّاره ) رهائی یافته اند .
از نگارستان نقّاش طبیعی برتر آی
تا رهی از ننگ جَبر و طمطراقِ اختیار
چون ز دقیانوس خود رستند، هست اندر رقیم ،
به ز بیداری شما، خوابِ جوانمردانِ غار
در این بیت دینی تأکید دارد که عقل ، بدون یاری شرع ، از روشنایی آن جهانی و آُخروی برخوردار نیست و همان گونه که در ساختن مُعَصفَر شخار لازم است ، عقل را نیز را نیز شرع لازم است .
عقل بی شرع، آن جهانی نور نَدهَد مر ترا
شرع باید عقل را همچون مُعَصفَر را شخار
در این بیت عرفانی ، سنائی در اینجا به جنبه دست نیافتنی بودن قرآن نظر دارد. و می گوید عقل جزئی نمی تواند بر قرآن احاطه یابد همان گونه که عنکبوتی نمی تواند به شکار سیمرغ بپردازد .

محدودیت های پژوهش……………………………………………………………………………………………….۱۵
تعاریف واژه ها ………………………………………………………………………………………………………۱۶
فصل دوم ………………………………………………………………………………………..۱۷
چهارچوب پژوهش ………………………………………………………………………………۱۸
مروری بر مطالعات …………………………………………………………………………….۳۹
فصل سوم ………………………………………………………………………………………۵۵
مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….۵۶
نوع پژوهش ………………………………………………………………………………………………………..۵۶
جامعه پژوهش ……………………………………………………………………………………………………..۵۶
روش نمونه گیری ………………………………………………………………………………………………….۵۶
مشخصات واحد های مورد پژوهش ………………………………………………………………………………..۵۷
محیط پژوهش ………………………………………………………………………………………………………۵۸
ابزار و روش گرد اوری اطلاعات …………………………………………………………………………………۵۸
تعیین اعتبار و اعتماد علمی ابزار ………………………………………………………………………………….۶۲
روش تجزیه و تحلیل داده ها ……………………………………………………………………………………….۶۲
ملاحظات اخلاقی ………………………………………………………………………………………………….۶۳
فصل چهارم : ……………………………………………………………………………………۶۴
جدول شماره ۱ : میانگین و انحراف معیار سن ، قد و شاخص توده بدنی واحد های مورد پژوهش ……………..۶۵
جدول شماره ۲ :توزیع فراوانی متغییر جنسیت افراد شرکت کننده در مطالعه………………………………….۶۶
جدول شماره ۳ :میانگین وانحراف معیار قطر عروق قبل وبعد از مداخله…………………………………….۶۶
جدول شماره ۴ : مقایسه اختلاف میانگین و انحراف قطر ورید واحد های مورد پژوهش قبل و بعد از مداخله در دو گروه مردان و زنان ………………………………………………………………………………………………….۶۷
جدول شماره ۵ : ضریب همبستگی تغییرات قطر عروق با متغییر های سن ؛ وزن ؛ قد و شاخص توده بدنی واحد های مورد پژوهش ………………………………………………………………………………………………….۶۸
جدول شماره ۶ : ارتباط متغییر جنسیت با میزان تغییر قطر ورید در افراد شرکت کننده در مطالعه ……………۶۸
جدول شماره ۷ : بررسی تاثیر متغییر سن ؛ وزن ؛ قد و شاخص توده بدنی بر مقدار تغییر قطر ورید در افراد شرکت کننده در مطالعه ……………………………………………………………………………………………….۶۹
فصل پنجم : ……………………………………………………………………………………۷۱
بررسی یافته های پژوهشی ……………………………………………………………………………………۷۲
تنیجه گیری نهائی ……………………………………………………………………………………………..۷۴
کاربرد یافته های پژوهشی …………………………………………………………………………………….۷۵
پیشنهاد برای تحقیقات اینده …………………………………………………………………………………….۷۵

منابع : …………………………………………………………………………………………۷۷
ضمیمه : ……………………………………………………………………………………….۸۰
خلاصه انگلیسی ……………………………………………………………………………………………….۸۱
تائید دانشگاه ……………………………………………………………………………………………………۸۲
فرم اطلاعات شخصی ………………………………………………………………………………………….۸۳
فرم رضایت اگاهانه …………………………………………………………………………………………….۸۴ ‍‍‍‍‍
فصل اول :
زمینه پژوهش :
در اقدامات پزشکی مدرن ، بیش از ۸۰ در صدافراد بستری شده در بیمارستان در طی زمان بستری شدن ، درمان داخل وریدی دریافت می کنند و در بسیاری از آنها این اقدام بعد از ترخیص هم ادامه خواهد داشت .امروزه مواد داروئی و غیر داروئی زیادی نظیر داروهای داخل وریدی ، مایعات تزریقی ،مواد تغذیه ای ، خون و فراورده های خونی را می توان از طریق داخل وریدی و در شکل های محیطی یا مرکزی برای بیماران مورد استفاده قرار داد (۳و۱،۲ )^.
جاگذاری کاتتر وریدی متداول ترین اقدام تهاجمی انجام شده در بیماران بستری در بیمارستان است و در بسیاری از موارد به عامل نجات دهنده جان بیمار بدل می شود (۵و۱،۳،۴ ) .
در کشوری نظیر آمریکا نزدیک به ۲۰۰ میلیون کاتتر عروق محیطی سالانه استفاده می شود و این اقدام درمانی تهاجمی ، سالانه ، هزینه ای بالغ بر ۱۴۰ بیلیون دلار به سیستمهای بهداشتی درمانی این کشور تحمیل می کند (۲) .
نقاط فراوانی برای وارد کردن کاتتر وریدی وجود دارد. ورید های تحتانی دست یا وریدهای ساق پا می تواند بعد از ورید های ساعد نقاط مناسبی برای رگ گیری باشند . اگر جاگذاری کاتتر وریدی در این نقاط مشکل باشد وریدهای ناحیه کوبیتال میانی معمولا” قدم بعدی برای جاگذاری کاتتر وریدی خواهد بود (۲) .
هر تلاش ناموفق برای وارد کردن کاتتر وریدی می تواند ناراحتی بیمار را افزایش دهد و درمانها و تستهای آزمایشگاهی لازم برای بیمار را به تاخیر بیاندازد (۶) . تلاش های اضافی برای این روش تهاجمی باعث افزایش خطر برای پرسنل ( مثل فرو رفتن سوزن آلوده به بدن )می شود و به دنبال آن با خطر عوارض ناشی از آن ( مثل هپاتیت و ویروس ایمنی اکتسابی ) همراه خواهد بود (۱۱و۶).
موارد استفاده فراوانی برای وارد کردن کاتتر در عروق محیطی وجود دارد که از موارد استفاده می توان به دادن مایعات داخل وریدی ( مثلا” وقتی که تغذیه از راه دهان مقدورنباشد)،تزریق فراورده های خونی ، دادن دارو ( چه به شکل مداوم و چه به طور متناوب ) ، استفاده در بسیاری از اقدامات و روش های تهاجمی و استفاده برای بیمارانی که از نظر علائم حیاتی بی ثبات هستند ، را نام برد(۱۰و۱،۴،۷) .موارد عدم استفاده از جاگذاری کاتتر وریدی محیطی شامل التهاب و عفونت در محل مورد نظر ، عدم استفاده ازعروق جلوی بازو در بیماران مبتلا به نا رسائی کلیوی ( ممکن است برای فیستول گذاری لازم باشد ) و وقتی که از داروهای محرک در داخل عروق کوچک استفاده می شود نام برد(۸و۱۲) .
دسترسی سریع به سیستم قلبی عروقی بیماران ، در درمان بیماران مخصوصا” دارو درمانی اورژانسی ضروری است (۸)وعلاوه بر این امکان احیاء مجدد حجم داخل عروقی از دست رفته و در صورت لزوم استفاده از دارو و خون را امکان پذیر می نماید(۱۳و۸،۱۱) .
سختی در جاگذاری یک خط داخل وریدی محیطی یک تجربه بسیارمتداول و ناامید کننده برای پرستاران مخصوصا” آنهائی که از کودکان و بیماران بخشهای ویژه مراقبت می کنند است^{(۱۲،۸،۷)} .
وارد کردن یک کاتتر در موارد سوء مصرف مواد مخدر وریدی ، استفاده طولانی مدت از دارو های داخل وریدی بیمارانی که به طور دوره ای شیمی درمانی می شوند به شکل فاجعه امیزی مشکل است . این اقدام هم چنین در کودکان و بچه ها ، بیماران با کمبود مایعات بدن ( دهیدراتاسیون ) ، افراد با جریان خون محیطی ضعیف ، عوامل روحی ، بیماران با بافت اسکار فراوان، بیماران چاق وافراد سیاه پوست مشکل است (۱۳و۱،۶،۷،۱۱). علاوه بر این در بیمارانی که از تزریق می ترسند و یا کسانی که تجربهجا گذاری کاتتر وریدی نا موفق را داشته اند مشکل تر و پیچیده تر خواهد بود چون ترس باعث فعال شدن سیسم عصبی سمپاتیک می شود و این عامل انقباض عروق را به دنبال دارد . وقتی که اولین اقدام بی نتیجه می ماند تقریبا” بیماران یک درجه ای از فعالیت سمپاتیک را تجربه می کنند که به طور فزاینده ای وارد کردن کاتتر رامشکل می کند . هم چنین باعث دست پاچه شدن پرسنل می گردد ، بنابراین مهم است که یک کاتتر به سرعت و در اولین تلاش وارد شود (۷و۶).
برای کنترل ظرفیت ورید های بدن مهمترین سیستم ،‌ سیستم عصبی سمپاتیک است . عوامل فراوانی باعث انقباض عروق بدن می شوند مثل کاهش درجه حرارت پوست ، کاهش فشار خون ، استفاده از نیکوتین و کافیئن (۱۴و۶،۱۱) .
دارو هائی مثل نور آدرنالین و همچنین درد بر اثر تلاش های چند مرتبه ای برای وارد کردن کتتر یا ترس از انجام این اقدامات می تواند دسترسی به عروق را مشکل کند(۱۴و۶،۱۱).
در اکثر موارد جهت وارد کردن کاتتر از الکل استفاده می شود این تکنیک استاندارد چندین عیب واضح دارد : الکل یا هر ماده دارای اتیل یا ایزوپروپیل ، اگر چه در دیدن یک رگ کمک کننده است ، و هم چنین در تمیز کردن پوست ناحیه به کار می رود ولی یک عامل منقبض کننده عروق است که باعث کاهش اندازه ورید ها می شود(۳).

به منظور ارزیابی میزان کاربردی بودن و قابلیت اجرایی پروتکل فراتشخیصی مبتنی بر افکار تکرارشونده منفی، یک پژوهش مقدماتی از نوع طرح موردی^[۲۲۴] اجرا شد (اکبری و همکاران، زیرچاپ). نمونه پژوهش مقدماتی شامل سه مراجع مبتلا به اختلال­های اضطرابی و افسردگی همزمان بر اساس برنامه­ی مصاحبه­ی اختلال­های اضطرابی برای DSM-IV (ADIS-IV) بود که به مرکز مشاوره دانشگاه شریف و خدمات روانشناختی مراجعه کردند. ملاک­های ورود و خروج نمونه پژوهش همانند پژوهش اصلی بود. در این پژوهش برای تحلیل نتایج از تحلیل نموداری و ترسیمی، استفاده شد. مراجعین در مراحل خط پایه، پایان درمان و پیگیری یک­ ماهه، پرسشنامه افسردگی بک (BDI-II)، پرسشنامه اضطراب بک (BAI)، پرسشنامه افکار تکرارشونده منفی (RTQ)، مقیاس عاطفه مثبت و منفی (PANAS)، مقیاس سازگاری اجتماعی و کاری (WSAS)، پرسشنامه نگرانی ایالت پنسیلوانیا (PSWQ) و مقیاس وسواسی اجباری یل براون (Y-BOCS) را تکمیل کردند. همچنین در طول جلسات درمانی BDI، BAI و PANAS به آزمودنی­ها داده شد. لازم به ذکر است برای اطمینان از ثبات خط پایه، آزمودنی­ها ابزارهای پژوهش را سه بار تکمیل کردند.

ب) یافته­های پژوهش مربوط به پژوهش مقدماتی

در جدول ۵-۴ ویژگی­های جمعیت شناختی و شرایط بالینی آزمودنی­های مورد مطالعه پژوهش ارائه شده است. همان­طور که در جدول ۵-۴ مشاهده می­شوید همه آزمودنی­ها علاوه بر یک تشخیص اصلی، به دو اختلال همراه، مبتلا هستند و از لحاظ وصعیت تأهل، هر سه مجرد می­باشند. بیمار دوم و سوم چند سال قبل از پژوهش، درمان شناختی رفتاری دریافت کرده ­اند و از بین آزمودنی­ها فقط بیمار دوم دارو مصرف می­کرد که قبل از شروع پژوهش میزان و نوع آن ثابت نگه داشته شد.
جدول ۵-۴٫ ویژگی­های جمعیت­شناختی و شرایط بالینی آزمودنی­های پژوهش